ĐẶC ĐIỂM TỔN THƯƠNG KHỚP CÙNG CHẬU TRÊN CỘNG HƯỞNG TỪ Ở BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP CỘT SỐNG

Abstract

Viêm khớp cột sống là nhóm bệnh cơ xương khớp thường gặp chiếm tỷ lệ 15,4% trong các bệnh nhân điều trị tại khoa cơ xương khớp Bệnh viện Bạch Mai1. Bệnh được đặc trưng bởi sự kết hợp giữa hội chứng cùng chậu cột sống, hội chứng bám tận và hội chứng ngoài khớp2,3. Bệnh có yếu tố thuận lợi là cơ địa di truyền, biểu hiện bằng sự xuất hiện các trường hợp có tính chất gia đình và sự có mặt của kháng nguyên phù hợp tổ chức HLA-B274. Biểu hiện lâm sàng của bệnh rất đa dạng bao gồm các triệu chứng tại khớp, ngoài khớp, tuy nhiên các triệu chứng không đặc hiệu và tiến triển âm thầm dẫn đến việc chẩn đoán muộn gây biến chứng dính cứng khớp, làm giảm chất lượng cuộc sống và nguy cơ tàn phế cao. Theo nghiên cứu của Khmelinskii và cộng sự, bệnh thường được phát hiện muộn trung bình 7 năm từ khi khởi phát triệu chứng ban đầu đến khi được chẩn đoán5. Trên thế giới cũng như ở Việt Nam bệnh vẫn được chẩn đoán theo tiêu chuẩn New York sửa đổi 1984 tuy nhiên tiêu chuẩn này chỉ ứng dụng cho thể cột sống và chẩn đoán bệnh ở giai đoạn toàn phát, song không thể sử dụng ở giai đoạn sớm6. Tiêu chuẩn quan trọng là có viêm khớp cùng chậu trên X-quang nhưng không phải dấu hiệu sớm của bệnh. Năm 2011, Hội bệnh lý viêm khớp cột sống thế giới ASAS (Assessment in Ankylosing spondylitis international Society) khuyến cáo hai xét nghiệm có giá trị trong chẩn đoán gồm HLA-B27 và viêm khớp cùng chậu phát hiện trên cộng hưởng từ (CHT) với VKCS thể trục và VKCS thể ngoại biên. Ở giai đoạn sớm, khi tổn thương chưa phát hiện được trên X-quang quy ước, CHT có giá trị nhất trong việc phát hiện viêm khớp cùng chậu6. Ở Việt Nam, chụp CHT khớp cùng chậu đã bắt đầu được ứng dụng trong chẩn đoán sớm nhóm bệnh VKCS tại các cơ sở chuyên khoa. Với công cụ chẩn đoán này cùng với áp dụng tiêu chuẩn chẩn đoán của ASAS ngày càng có nhiều bệnh nhân được chẩn đoán sớm ở giai đoạn khi chưa có tổn thương trên X-quang và các thuốc chống thấp làm thay đổi bệnh cổ điển cũng như sinh học cũng bắt đầu được sử dụng ở những bệnh nhân này7. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đánh giá mối liên quan giữa CHT với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh. Để cung cấp các thông tin cho bác sĩ lâm sàng hiểu rõ hơn về đặc điểm hình ảnh và mối liên quan với lâm sàng, cận lâm sàng từ đó nâng cao chất lượng trong chẩn đoán và điều trị. Chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Đặc điểm tổn thương khớp cùng chậu trên cộng hưởng từ ở bệnh nhân viêm khớp cột sống” nhằm 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm tổn thương khớp cùng chậu trên cộng hưởng từ ở bệnh nhân viêm khớp cột sống. 2. Khảo sát mối liên quan giữa đặc điểm tổn thương khớp cùng chậu trên cộng hưởng từ với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân viêm khớp cột sống.