ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG RỐI LOẠN HÀNH VI VÀ NHẬN XÉT KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BẰNG RISPERIDONE CHO TRẺ TỰ KỶ 5- 17 TUỔI

Abstract

Rối loạn tự kỷ (Autistic Disorder), thường được gọi rút gọn là tự kỷ (Autism) là một bệnh lý rối loạn phát triển thần kinh với các triệu chứng đặc trưng về suy giảm rõ rệt và lan tỏa trong tương tác xã hội và giao tiếp, những hành vi định hình cùng với ý thích bị thu hẹp.1 Những biểu hiện này xuất hiện trước 3 tuổi, với mức độ từ nhẹ đến nặng và diễn biến kéo dài. Bên cạnh những triệu chứng chính, trẻ tự kỷ thường có những rối loạn hành vi như tăng động, xung động, hung tính, tự làm đau.2 Nghiên cứu của Maskey và cộng sự năm 2013 trên 863 trẻ tự kỷ từ 2 đến 12 tuổi, sống ở vùng Đông Bắc Anh đã báo cáo 52,6% số trẻ có trên 4 RLHV với tần xuất biểu hiện trên 3 lần/ tuần.3 Những hành vi này ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống hàng ngày của những gia đình có trẻ tự kỷ và làm hạn chế hiệu quả của quá trình điều trị, can thiệp. Rối loạn hành vi còn gây ra rất nhiều khó khăn khi trẻ tự kỷ hòa nhập xã hội, đặc biệt khi trẻ bắt đầu đi học.4 Các phương pháp điều trị rối loạn hành vi ở trẻ tự kỷ đang được áp dụng phổ biến bao gồm can thiệp tâm lý, giáo dục đặc biệt, các phương pháp y học.5 Mặc dù liệu pháp điều chỉnh hành vi theo tâm lý học hành vi là phương pháp chủ đạo nhưng phương pháp này không có thể kiểm soát được các RLHV ở mức độ nặng. Một số thuốc chống loạn thần đã được sử dụng để điều trị rối loạn hành vi ở trẻ tự kỷ như haloperidol, aripiprazole, risperidone.2 Nhiều nghiên cứu về tác dụng điều trị RLHV của các thuốc này đã được tiến hành, trong đó một số thử nghiệm lâm sàng mù đôi, có đối chứng có chất lượng cao đã cho thấy risperidone có hiệu quả cao và dung nạp tốt.6,7 Risperidone đã được Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm của Mỹ - FDA cấp phép điều trị RLHV ở trẻ tự kỷ từ năm 2006.8 Khoa Tâm thần - Bệnh viện Nhi Trung Ương là cơ sở khám, can thiệp sớm và điều trị cho trẻ tự kỷ đầu ngành ở khu vực miền Bắc. Risperidone là thuốc được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần Việt Nam chọn lựa đầu tiên trong điều trị rối loạn hành vi của trẻ tự kỷ. Ở Việt Nam, năm 2014, nghiên cứu đầu tiên tại khoa Tâm thần bệnh viện nhi Trung Ương thực hiện trên 39 trẻ tự kỷ 3 đến 6 tuổi điều trị đã ghi nhận risperidone liều 0,39mg/ ngày dung nạp tốt và có hiệu quả điều trị các RLHV cho nhóm trẻ này.11 Nhưng từ đó đến nay, vẫn chưa có các nghiên cứu tiếp theo của các tác giả Việt Nam về điều trị risperidone cho những nhóm trẻ tự kỷ lứa tuổi lớn hơn ở được công bố. Từ thực tế lâm sàng, chúng tôi nhận thấy khi trẻ tự kỷ đến độ tuổi lớn hơn, rối loạn hành vi, đặc biệt là nhóm hành vi kích thích, tăng động, chống đối, tự làm đau thường trở nên trầm trọng hơn nên risperidone được chỉ định điều trị nhiều hơn. Trên thế giới, đa số các nghiên cứu về điều trị risperidone cho rối loạn hành vi ở trẻ tự kỷ thực hiện ở nhóm bệnh nhân trên 5 tuổi và cũng đã ghi nhận hiệu quả điều trị rõ rệt, nhưng vấn đề này ở Việt Nam vẫn là một câu hỏi chưa được trả lời. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng rối loạn hành vi ở trẻ tự kỷ 5-17 tuổi tại khoa Tâm thần- Bệnh viện Nhi Trung Ương. 2. Nhận xét kết quả điều trị rối loạn hành vi bằng Risperidone ở trẻ tự kỷ 5-17 tuổi tại khoa Tâm thần - Bệnh viện Nhi Trung Ương.