Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân u tuyến thượng thận phát hiện tình cờ được phẫu thuật

Abstract

Tuyến thượng thận là một tuyến nội tiết nằm sâu trong ổ bụng, tiết ra nhiều loại hormone khác nhau có vai trò quan trọng. Nguồn gốc u tuyến thượng thận có thể từ các tế bào có hoặc không chế tiết hormone. Những u có chế tiết hormone đa số được phát hiện qua các triệu chứng lâm sàng đặc trưng. U tuyến thượng thận không tiết hormone hoặc những u tiết hormone ở giai đoạn đầu chưa có các triệu chứng lâm sàng đặc trưng có thể được phát hiện tình cờ qua thăm dò chẩn đoán hình ảnh. U tuyến thượng thận phát hiện tình cờ (Adrenal Incidentaloma) là u tuyến thượng thận không có triệu chứng lâm sàng nhưng được phát hiện tình cờ qua thăm dò chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ ổ bụng...) để chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý khác không liên quan đến tuyến thượng thận. Định nghĩa này không bao gồm bệnh nhân làm thăm dò chẩn đoán hình ảnh để theo dõi tiến triển của ung thư[1]. Tuy vậy, số lượng bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị bệnh còn ít. Theo David T.Arnold, tỉ lệ u tuyến thượng thận phát hiện tình cờ là 0,4% – 4,4% trên phim chụp cắt lớp vi tính[2]. Nghiên cứu phân tích gộp của Luisa Barzon và cộng sự đã cho thấy tỉ lệ u thượng thận phát hiện tình cờ khi chụp CT ổ bụng trong các nghiên cứu là 0,5-2%[3]. Những năm gần đây tại Việt Nam, người dân đi khám sức khỏe nhiều hơn, đồng thời với sự phát triển của các phương tiện thăm dò chẩn đoán hình ảnh, tỉ lệ u thượng thận phát hiện tình cờ có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, lựa chọn điều trị bằng phẫu thuật hay tiếp tục theo dõi nội khoa tùy thuộc các đặc điểm cụ thể trên từng bệnh nhân (u tăng tiết hormone hay không, kích thước u, bệnh phối hợp). Do đó việc đánh giá bệnh nhân trước mổ rất quan trọng. Đã có một số nghiên cứu trên thế giới về u thượng thận phát hiện tình cờ nhưng kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể về chẩn đoán trước mổ và chẩn đoán sau mổ, được xác định bằng hình ảnh mô bệnh học. Hình ảnh mô bệnh học là yếu tố quyết định chẩn đoán xác định ở bệnh nhân u thượng thận phát hiện tình cờ. Vì vậy, việc tìm hiểu mối liên quan giữa hình ảnh mô bệnh học với các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Hiện nay trên thế giới và Việt Nam còn rất ít nghiên cứu về vấn đề này, do vậy chúng tôi thực hiện đề tài “Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân u tuyến thượng thận phát hiện tình cờ được phẫu thuật” với 2 mục tiêu chính như sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân u tuyến thượng thận phát hiện tình cờ được phẫu thuật. 2. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng sau phẫu thuật và nhận xét mối liên quan giữa kết quả mô bệnh học với một số đặc điểm bệnh.