GIÁ TRỊ CỦA DẤU HIỆU MẤT CÂN ĐỐI TIM TRÊN SIÊU ÂM TIM THAI TRONG CHẨN ĐOÁN TIM BẨM SINH

Abstract

Bệnh tim bẩm sinh (TBS) là nhóm bệnh lí bẩm sinh có tỷ lệ mắc và tử vongcao, chiếm khoảng một nửa số ca tử vong ở trẻ em do dị tật bẩm sinh.1Với sự tiến bộ của siêu âm Doppler, siêu âm tim đã trở thành một phương tiện chẩn đoán không xâm nhập và đáng tin cậy đối với bệnh lí TBS. Siêu âm tim Doppler chẩn đoán các dị tật TBS trong bào thai đã được ứng dụng trên thế giới từ nhiều năm qua và có những bước tiến đáng kể trong chẩn đoán và phối hợp can thiệp từ trong bào thai.2,3 TBS chiếm tỉ lệ xấp xỉ 1/100 trẻ sống.13Ở Việt Nam mỗi năm trung bình có khoảng 12000 trẻ mắc TBS được sinh ra, trong đó có ¼ số calà các bệnh lí nặng nề hoặc trong bệnh cảnh đa dị tật mang lại gánh nặng về kinh tế và xã hội rất lớn. Do vậy, siêu âm tim thai đang ngày càng được các bác sĩ sản khoa và bác sĩ tim mạch nhi trong nước quan tâm. Mặt cắt 4 buồng đã được sử dụng rộng rãi như một phương pháp sàng lọc cho các bất thường cấu trúc tim thai.5 Nhưng nhiều báo cáo cho thấy tỉ lệ phát hiện bất thường cấu trúc tim thai chỉ dựa vào mặt cắt 4 buồng còn thấp. Thống kê từ 12 nước khu vực Châu Âu bao gồm 2454 trường hợp mắc TBS cho thấy tỉ lệ phát hiện cho thông liên thất đơn độc là 7% - 8% và bất thường đường ra là 3% - 16%.6,7 Trong một số bệnh lý TBS như tứ chứng Fallot và chuyển gốc động mạch, thất phải hai đường ra...mặt cắt 4 buồng có thể bình thường.6,8 Siêu âm tim thai chi tiết, bao gồm nhiều mặt cắt có thể giúp đánh giá và chẩn đoán bệnh lý TBS.5 Tuy nhiên đây là phương pháp tiếp cận đòi hỏi nhiều thời gian siêu âm cũng như kinh nghiệm của người làm siêu âm. Do vậy, nó không phù hợp để sử dụng trong siêu âm sàng lọc trong cộng đồng. Khi tiến hành siêu âm tim thai, người ta đã nhận thấy nhiều thai nhi có bất thường cấu trúc tim có sự mất cân đối giữa tim phải và tim trái. Câu hỏi được đặt ra là mất cân đối tim trên siêu âm tim thai có liên quan như thế nào đến bệnh lí tim bẩm sinh ở trẻ và tập trung vào nhóm bệnh lí TBS nào? Trên thế giới đã có một số nghiên cứu về mất cân đối tim trên siêu âm tim thai. Trong đó, có tác giả đánh giá mất cân đối tim dựa trên kích thước thất và đại động mạch sử dụng mặt cắt 4 buồng và mặt cắt đường ra các thất.6 Tuy nhiên mặt cắt đường ra các thất còn khó thực hiện và mất nhiều thời gian đối với các bác sĩ sản khoa chưa có kinh nghiệm trong siêu âm tim thai. Một số tác giả đánh giá riêng lẻ mất cân đối thất bằng mặt cắt bốn buồng hoặc mất cân đối đại động mạch bằng mặt cắt 3 mạch máu hoặc 3 mạch máu khí quản.10,11 Tuy nhiên chưa có tác giả nàò phối hợp cả hai mặt cắt mà trong đó có sử dụng mặt cắt ba mạch máu để đánh giá mất cân đối tim. Ở Việt Nam đến nay chưa có nghiên cứu nào về đánh giá sự mất cân đối tim trên siêu âm tim thai cũng như giá trị của chúng trong tầm soát các bất thường tim.Do vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứuđề tài:”Đánh giá sự mất cân đối tim trên siêu âm tim thai trong chẩn đoán tim bẩm sinh”với 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm của sự mất cân đối tim trên siêu âm tim thai trong một số bệnh tim bẩm sinh. 2. Xác định độ nhạycủa dấu hiệu mất cân đối tim trên siêu âm tim thai trong chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh.