Bước đầu khảo sát thay đổi thể tích chất xám, chất trắng mô não theo tuổi và giới ở người trưởng thành bằng phân đoạn thể tích tự động trên cộng hưởng từ 3.0 Tesla.

Abstract

Như chúng ta đã biết, bộ não con người là cơ quan có cấu tạo giải phẫu phức tạp, chi phối nhiều hoạt động và chức năng quan trọng. Nhiều cuộc điều tra về bộ não đã được tiến hành trong vài thập kỷ qua. Các nghiên cứu đều chứng minh não người trải qua những biến đổi sâu sắc về cấu trúc, liên quan đến độ tuổi và giới tính trong suốt quá trình phát triển và lão hóa bình thường. Thay đổi cấu trúc mô não bao gồm những thay đổi trong cả chất xám và chất trắng. Những thay đổi này ảnh hưởng đến các vùng não khác nhau và không đồng nhất giữa các vùng. Mặc dù còn nhiều tranh luận về mức độ ảnh hưởng của độ tuổi đối với thể tích chất xám và chất trắng, nhưng người ta thường chấp nhận rằng cả thể tích chất xám và chất trắng đều giảm khi tuổi cao. Đồng thời, có mối liên hệ giữa tuổi thọ tăng với sự suy giảm chức năng của nhiều hệ thống, bao gồm sự suy giảm nhận thức, sự chú ý, kỹ năng điều hành và trí nhớ. Do tuổi thọ con người không ngừng tăng lên ở thế kỉ 21 vì vậy các nghiên cứu về sự thay đổi cấu trúc mô não liên quan đến độ tuổi và giới tính ngày càng được quan tâm, đặc biệt trong khoa học thần kinh. Cùng với sự phát triển của các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, đánh giá định lượng thể tích não thông qua MRI thể tích ngày càng được áp dụng trong những năm gần đây, do có nhiều tiến bộ trong công nghệ tính toán. Phương pháp này cho phép phân tích toàn bộ nhu mô não về thể tích chất xám, chất trắng, đồng thời cho thấy những thay đổi hình thái của chất xám, chất trắng trong quá trình lão hóa bình thường cũng như trong các bệnh lý thần kinh và tâm thần. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu sử dụng MRI thể tích đánh giá sự thay đổi mô não theo độ tuổi và giới tính (Raz và cộng sự,19971; Guttmann và cộng sự, 19982; Liu và cộng sự, 20033, Hedman và cộng sự, 20124…). Tuy nhiên chưa có nhiều sự đồng thuận trong kết quả của các nghiên cứu. Tại Việt nam, số lượng nghiên cứu sử dụng cộng hưởng từ (MRI) cấu trúc với phân đoạn thể tích tự động nhằm đánh giá thay đổi thể tích mô não theo tuổi và giới còn ít (Tống Quốc Đông và cộng sự, 20205). Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Bước đầu khảo sát thay đổi thể tích chất xám, chất trắng mô não theo tuổi và giới ở người trưởng thành bằng phân đoạn thể tích tự động trên cộng hưởng từ 3.0 Tesla ” tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2021-2022 với hai mục tiêu: 1. Khảo sát sự khác biệt thể tích não toàn bộ, thể tích chất xám, chất trắng theo tuổi và giới ở người trưởng thành bình thường bằng phân đoạn thể tích tự động trên cộng hưởng từ 3.0 tesla. 2. Nhận xét bước đầu mối tương quan giữa thể tích não toàn bộ, thể tích chất xám, chất trắng với tuổi và giới ở người trưởng thành bình thường tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2021-2022.