Tổng quan các phương pháp chỉnh hình cuốn dưới trong điều trị quá phát cuốn dưới

Abstract

Ngạt tắc mũi mạn tính là biểu hiện tình trạng cản trở dẫn khí tại mũi cảm giác tắc nghẽn mũi một phần hay toàn bộ trong thời gian kéo dài trên 12 tuần. Triệu chứng có thể gây ra những ảnh hưởng tới đường hô hấp ở mức độ khác nhau tùy vào nguyên nhân gây ra. Ngạt mũi kéo dài có thể làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh do thiếu oxy.1 Quá phát cuốn mũi dưới là nguyên nhân chủ yếu gây ngạt mũi kéo dài,2 biểu hiện tăng kích thước cuốn mũi dưới chiếm thể tích của đường thở ở 4 mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng gây khó khăn trong việc hô hấp3–6 và làm tăng nguy cơ gây các bệnh về mũi. Theo các cuộc điều tra dịch tễ học ở các nước Châu Âu khác nhau đã chỉ ra rằng có từ 10% đến 20% dân số có tắc nghẽn đường thở mạn tính do dị ứng gây quá phát cuốn mũi.7,8 Ở tại Đức thì có tới 25% dân số có biểu hiện tăng phản ứng ở cuốn mũi dưới gây ngạt mũi.9 Quá phát cuốn mũi dưới được biểu hiện trong các tình trạng bệnh lý khác nhau như viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch, viêm mũi nhiễm trùng hoặc viêm mũi do dùng thuốc co mạch không đúng. Các biện pháp điều trị nội khoa như thuốc kháng histamin, thuốc co mạch và corticoid tại chỗ...được sử dụng nhằm để cải thiện triệu chứng tắc nghẽn mũi, thông thoáng đường thở.7 Tuy nhiên không phải tất cả các bệnh nhân đều đáp ứng với các thuốc điều trị trên. Một số trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa thường được chỉ định để phẫu thuật thu nhỏ cuốn mũi dưới.10 Phẫu thuật chỉnh hình cuốn mũi dưới bao gồm cắt bỏ niêm mạc có thể kèm xương cuốn mũi. Cho tới nay, đã có rất nhiều phương pháp phẫu thuật được đưa ra ở các nước trên thế giới cũng như tại Việt Nam như đốt cuốn, bẻ cuốn hoặc cắt cuốn; nhằm mục đích giải phóng cản trở của cuốn mũi dưới quá phát gây ngạt mũi mạn tính. Các phương pháp phẫu thuật chỉnh hình cuốn dưới chia làm 2 loại chính: phương pháp không bảo tồn niêm mạc (như cắt cuốn truyền thống, cắt cuốn bằng đông điện, cắt cuốn bằng laser, áp lạnh cuốn) và phương pháp bảo tồn niêm mạc (như chỉnh hình cuốn dưới đơn thuần, bằng hummer, coblator, sóng cao tần hoặc siêu âm).11 Bất kể kỹ thuật nào, mục đích là giảm tắc nghẽn mũi cũng như bảo tồn chức năng sinh lý của cuốn dưới một cách tối đa. Một di chứng hay gặp sau phẫu thuật cắt cuốn dưới toàn bộ là “ Hội chứng rỗng mũi” (ENS) gây ra cảm giác ngạt mũi hoàn toàn mặc dù mũi rất thông thoáng, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.1,12 Cho tới nay đã có nhiều phương pháp phẫu thuật được đưa ra nhưng chưa có sự đồng thuận về tiêu chuẩn vàng cho phương pháp nào là có thể áp dụng cho mọi trường hợp hiệu quả nhằm cải thiện tốt nhất tình trạng ngạt mũi trong thời gian dài cũng như tránh tái phát trở lại sau phẫu thuật. Do vậy, để có một cách nhìn tổng quan hơn về các phương pháp điều trị phẫu thuật quá phát cuốn mũi giúp bác sĩ phẫu thuật cân nhắc đánh giá đưa ra chỉ định phẫu thuật phù hợp khi thực hiện cắt cuốn dưới toàn bộ hay một phần dưới niêm mạc. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tổng quan các phương pháp chỉnh hình cuốn dưới trong điều trị quá phát cuốn dưới ” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả các phương pháp chỉnh hình cuốn dưới trong điều trị quá phát cuốn dưới. 2. Phân tích kết quả điều trị của các phương pháp trên được ghi nhận trong y văn.