Nghiên cứu giá trị của cắt lớp vi tính đa dãy trong chẩn đoán tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu

Abstract

Chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu là một chấn thương thường gặp chiếm khoảng 18,6% trong các chấn thương nói chung. Trong đó các tổn thương động mạch chiếm khoảng 25% - 28%. Tổn thương động mạch có thể làm suy giảm nhanh chóng tình trạng huyết động của bệnh nhân, dẫn đến sốc hạ huyết áp và tỷ lệ tử vong cao từ 20% - 60%. Việc chẩn đoán sớm các tổn thương động mạch trong trường hợp chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu là rất cần thiết. Trước đây, khi lâm sàng nghi ngờ có với tổn thương động mạch bệnh nhân thường được chụp mạch bằng ống thông để chẩn đoán và trong một số trường hợp để điều trị. Mặc dù là một kỹ thuật có độ chính xác cao, nhưng chụp mạch bằng ống thông về cơ bản là một thủ thuật xâm lấn và tốn nhiều công sức hơn so với chụp cắt lớp vi tính (CLVT) đa dãy, dẫn đến thời gian chẩn đoán lâu hơn. Sự ra đời của CLVT đa dãy với tốc độ quét nhanh rút ngắn thời gian chụp và tái tạo nhiều mặt phẳng với độ phân giải cao cho phép chẩn đoán chính xác, kịp thời, phân biệt giữa các loại tổn thương động mạch qua đó xác định vị trí, liên quan cụ thể của nguồn chảy máu, đặc biệt là chụp CLVT có tiêm thuốc cản quang và phối hợp các thì chụp. Chẩn đoán chính xác và sớm các tổn thương động mạch là điều cơ bản để bắt đầu các chiến lược điều trị thích hợp và cải thiện kết quả lâm sàng ở nhóm bệnh nhân này. Các tổn thương động mạch thường gặp trong chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu như chảy máu hoạt động (CMHĐ), giả phình động mạch (GPĐM), thông động - tĩnh mạch (TĐTM) . Độ nhạy của CLVT trong chẩn đoán các tổn thương CMHĐ và GPĐM lên tới 97% và 86,1%. Với chụp CLVT có phối hợp nhiều thì chụp thì độ chính xác trong chẩn đoán tổn thương CMHĐ lên tới trên 95% . Trên thế giới đã có các nghiên cứu về giá trị của CLVT đa dãy trong chẩn đoán tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc, khung chậu 9, 11-17, tuy nhiên các nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào tổn thương CMHĐ và trên các tạng đặc riêng lẻ, giá trị của CLVT trong chẩn đoán các tổn thương khác như GPĐM, TĐTM được đưa ra trong rất ít nghiên cứu Ở Việt Nam đã có một số nghiên cứu về tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và chấn thương khung chậu trên CLVT, tuy nhiên các nghiên cứu này chỉ đánh giá riêng rẽ các tạng đặc và khung chậu, giá trị của CLVT trong chẩn đoán các tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu chưa được đưa ra cụ thể. Do đó chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu giá trị của cắt lớp vi tính đa dãy trong chẩn đoán tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu”, với hai mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu 1: Nhận xét đặc điểm hình ảnh tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu trên cắt lớp vi tính đa dãy. Mục tiêu 2: Giá trị của cắt lớp vi tính đa dãy trong chẩn đoán tổn thương động mạch ở bệnh nhân chấn thương tạng đặc và hoặc khung chậu có đối chiếu với chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).