TÂM LÝ VÀ KIẾN THỨC CHĂM SÓC CỦA BỐ MẸ TRẺ ĐIẾC BẨM SINH CÓ CHỈ ĐỊNH PHẪU THUẬT CẤY ỐC TAI ĐIỆN TỬ

Abstract

Điếc bẩm sinh là tình trạng bệnh lý mất hoàn toàn khả năng nghe ngay từ khi sinh ra, hậu quả là trẻ sẽ trở thành câm và không thể hòa nhập với cộng đồng. Với sự phát triển của y học thế giới thì việc phục hồi sức nghe ở trẻ nghe kém rất nặng và điếc bằng thiết bị ốc tai điện tử là một bước tiến rất quan trọng.Cấy ốc tai điện tử (OTĐT) giúp tối ưu hóa cơ hội phục hồi khả năng nghe, phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp, hòa nhập cộng đồngcủa trẻ điếc bẩm sinh.1 Những năm gần đây, tỉ lệ trẻ được cấy OTĐT tăng lên đáng kể. Từ năm 2008 đến 2015, số trẻ em được cấy OTĐT trên toàn thế giới tăng từ 120.000 lên 324.500 người.2,3 Mặc dù phẫu thuật cấy OTĐT đang rất phát triển và được tin tưởng bởi nhiều bố mẹ trên thế giới, nhưng lại chưa được phổ biến nhiều ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Quyết định phẫu thuật cấy OTĐT cho trẻ còn gặp nhiều rào cản từ tâm lý lo lắng, thiếu kiến thức, tạo ra nhiều phân vân trong khi đưa ra quyết định cấy OTĐT cho trẻ.4 Sự thành công của phẫu thuật cấy OTĐT phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó kiến thức của bố mẹ về bệnh điếc và phẫu thuật cấy ốc tai là một yếu tố quan trọng, ảnh hưởng không chỉ đến quyết định cấy OTĐT mà còn ảnh hưởng đến kết quả chung của sự phục hồi và hiệu quả sau phẫu thuật. Bố mẹ thiếu kiến thức dẫn đến chậm trễ trong quá trình chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.5,6 Không những thế, sau phẫu thuật, bố mẹ cũng là người chăm sóc chính và hỗ trợ trẻ em tập phục hồi ngôn ngữ.7 Việc có kiến thức về chăm sóc và phục hồi chức năng sau cấy OTĐT giúp bố mẹ trong tâm thế sẵn sàng và tự tin, bớt lo lắng khi chăm sóc trẻ. Giai đoạn quyết định phẫu thuật cấy OTĐT cho trẻ luôn là một giai đoạn khó khăn, gây nhiều lo lắng, tâm lý lo sợ cho bố mẹ. Theo nghiên cứu của Alkhamra, 93% bố mẹ đồng ý rằng họ cần thêm thông tin, kiến thức để đưa ra quyết định phẫu thuật cấy ốc tai cho trẻ.8Và trên thực tế họ luôn thiếu kiến thức để đưa ra quyết định.9 Việc đánh giá kiến thức và tâm lý của bố mẹ trẻ giúp nhân viên y tế lượng giá chính xác nhu cầu tìm hiểu thông tin và hỗ trợ tinh thần cho bố mẹ. Tuy nhiên, trên thế giới có rất ít nghiên cứu về vấn đề này. Các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào chẩn đoán, hiệu quả mà ít đề cập đến vai trò của gia đình trong quá trình điều trị và đặc biệt là nhu cầu về hỗ trợ kiến thức của họ. Ở Việt Nam, kiến thức và tâm lý bố mẹ của trẻ điếc bẩm sinh chưa được quan tâm nhiều, biểu hiện là chưa có nghiên cứu nào về đề tài này. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu“Tâm lý và kiến thức chăm sóc của bố mẹ trẻ điếc bẩm sinh có chỉ định phẫu thuật cấy ốc tai điện tử” tại trung tâm Tai Mũi Họng & phẫu thuật cấy ốc tai – Bệnh viện Đại học YHà Nội,với hai mục tiêu: 1. Mô tả thay đổi tâm lý và kiến thức chăm sóc của bố mẹ trẻ điếc bẩm sinh có chỉ định phẫu thuật cấy ốc tai điện tử trước và sau tư vấn giáo dục sức khỏe. 2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến tâm lý và kiến thức chăm sóc của bố mẹ trẻ điếc bẩm sinh tham gia nghiên cứu.