Đánh giá kết quả điều trị đau dây V bằng phương pháp phẫu thuật giải ép vi mạch và tiêm cồn khoang Meckel

Abstract

Đau dây thần kinh số V (Trigeminal Neuralgia) là bệnh lí thường gặp, đặc trưng bởi tình trạng đau xảy ra ở một hay nhiều vùng chi phối cảm giác của dây thần kinh số V. Đau có tính chất cơn đột ngột, thường một bên, đau dữ dội, ngắn, cảm giác đau nhói như điện giật, hay tái phát từng đợt1. Đau dây V là loại đau do dây thần kinh sọ phổ biến nhất, được xem là một trong những loại đau khủng khiếp nhất mà con người đã từng trải qua, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân2. Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào sự mô tả của bệnh nhân về đặc trưng của cơn đau3. Nguyên nhân và cơ chế đau dây V hiện nay vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ 2. Người ta thường chia nguyên nhân này thành hai loại. Đau dây V nguyên phát (idiopathic) chiếm 90%, trong đó xung đột thần kinh mạch máu là lý thuyết được chấp nhận nhiều nhất1. Đau dây V thứ phát: do khối u, dị dạng mạch, sau can thiệp vùng hàm mặt4. Ngày nay có nhiều phương pháp điều trị đau dây V được áp dụng, nhưng không có một phương pháp nào ưu thế tuyệt đối so với các phương pháp khác5,6. Khuyến cáo điều trị đầu tiên thường bắt đầu với liệu pháp dùng thuốc và sẽ cân nhắc phẫu thuật ở bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa7. Có nhiều phương pháp điều trị đau dây V bằng can thiệp như: phẫu thuật giải ép vi mạch, diệt hạch dây V bằng sóng cao tần, tia xạ, tiêm cồn8,9. Mỗi phương pháp điều trị đều có những ưu điểm, nhược điểm khác nhau. Phương pháp điều trị bằng phẫu thuật giải ép vi mạch có tỉ lệ thành công cao, bảo tồn cảm giác da mặt, thường được áp dụng cho những bệnh nhân không có bệnh lý nền, tuy nhiên do là một phương pháp phẫu thuật nên vẫn có thể xảy ra những biến chứng của gây mê, dò dịch não tủy, nhồi máu hoặc tụ máu não thậm chí là tử vong10. Phương pháp giảm đau bằng can thiệp qua da trong đó có phương pháp điều trị đau dây V bằng tiêm cồn tuyệt đối đã được áp dụng từ lâu, với ưu điểm đem lại hiệu quả giảm đau ngay sau khi can thiệp, giảm đau hoàn toàn, thời gian giảm đau khá dài và áp dụng được cho những bệnh nhân có nhiều nguy cơ liên quan đến phẫu thuật, tuy nhiên lại có nhược điểm là dễ tái phát, có thể xuất hiện những tác dụng phụ như là rối loạn cảm giác, dị cảm, cảm giác bỏng rát, sưng nề, nhiễm trùng tại chỗ, yếu cơ nhai, mất cảm giác sâu,… 11,12. Tại Việt Nam đã có một số nghiên cứu về hiệu quả điều trị đau dây V của từng phương pháp như phẫu thuật giải ép vi mạch, xạ phẫu gamma knife, đốt điện tại hạch Gasser, hay tiêm cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của chụp mạch số hóa xóa nền nhưng chưa có nghiên cứu nào so sánh hiệu quả điều trị của hai phương pháp phẫu thuật giải ép vi mạch và tiêm cồn diệt hạch Gasser, do đó chúng tôi xin thực hiện đề tài “ Đánh giá kết quả điều trị đau dây V bằng phương pháp phẫu thuật giải ép vi mạch và tiêm cồn khoang Meckel” với hai mục tiêu cụ thể sau: 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ của bệnh nhân đau dây V được can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn 2. Đánh giá kết quả điều trị đau dây V bằng phương pháp phẫu thuật giải ép vi mạch và tiêm cồn khoang Meckel