ÁP DỤNG THANG ĐIỂM CLIF-C ACLF Ở BỆNH NHÂN XƠ GAN CÓ BIẾN CHỨNG

Abstract

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính đặc trưng bởi sự xơ hóa lan tỏa, gián đoạn nghiêm trọng dòng chảy động tĩnh mạch trong gan, kèm theo tăng áp lực tĩnh mạch cửa và cuối cùng suy tế bào gan, suy gan. Đợt cấp suy gan mạn (Acute on chronic liver failure - ACLF) là một hội chứng được công nhận gần đây, đặc trưng bởi đợt mất bù cấp tính (Acute Decompensated) của bệnh xơ gan và suy cơ quan (suy tạng: gan, thận, não, đông máu, tuần hoàn và / hoặc hô hấp) và tỷ lệ sống thấp (tỷ lệ tử vong trong 28 ngày là 30-40%)1 . Bệnh cảnh lâm sàng thường xảy ra trên bệnh nhân có bệnh nền là xơ gan do rượu và do virus. Các yếu tố khởi phát thường gặp là nhiễm trùng, viêm gan rượu hoạt động và đợt hoạt động của viêm gan virus mạn, tuy nhiên có 40-50% trường hợp không xác định rõ yếu tố khởi phát bệnh. Hàng năm, tại Hoa Kì, khoảng 700000 bệnh nhân nhập viện vì xơ gan và biến chứng của xơ gan, trong đó, có khoảng 32335 bệnh nhân có ACLF (5% bệnh nhân xơ gan phải nhập viện). Chi phí điều trị ACLF và tỷ lệ tử vong cao hơn nhiều so với những nguyên nhân liên quan đến nhập viện phổ biến khác. MELD, MELD-Na và Child-Pugh là các hệ thống tính điểm thông thường để đánh giá tiên lượng ở bệnh nhân xơ gan, và là phương pháp duy nhất để đánh giá tiên lượng ở bệnh nhân mắc ACLF. Tuy nhiên, các thang điểm này còn nhiều hạn chế do không đánh giá sự tồn tại của các tạng bị suy giảm chức năng, điều này ảnh hưởng rất lớn đến tiên lượng của bệnh nhân ACLF. Do vậy, nghiên cứu CANONIC đã phát triển điểm CLIF SOFA và phiên bản CLIF-C OF đơn giản hóa của nó, là thang điểm hữu ích để chẩn đoán ACLF theo số lượng và loại cơ quan bị suy chức năng. Giá trị của CLIF- 2 C OF trong dự đoán tỷ lệ tử vong ngắn hạn tương tự như điểm CLIF-SOFA và cao hơn so với điểm MELD, MELD-Na và Child-Pugh. Một nghiên cứu gần đây cũng dựa trên nghiên cứu CANONIC, đã phát triển và xác nhận độc lập một thang điểm mới với độ chính xác tiên lượng cao hơn các thang điểm thông thường và CLIF-SOFA, đó là thang điểm CLIF-C ACLF. Để xây dựng thang điểm này, CLIF-C OFs đã được kết hợp với hai biến số cơ bản khác là yếu tố dự báo tốt nhất về tỷ lệ tử vong: tuổi và số lượng tế bào bạch cầu (WBC). Điểm CLIF-C ACLF với điểm số cuối cùng dao động từ 0 đến 100, có thể được tính toán dễ dàng trong trang web của EF CLIF: http://www.efclif.com. Điểm CLIF-C ACLF cho thấy độ chính xác cao hơn hẳn các thang điểm cũ tại tất cả các thời điểm chính sau chẩn đoán ACLF (28, 90, 180, 365 ngày), cải thiện được 7-11% khả năng đánh giá đúng tiên lượng bệnh3 . Thang điểm CLIF-C ACLF đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới, tuy nhiên khái niệm ACLF và các thang điểm đánh giá mức độ nặng và tiên lượng ACLF còn khá mới mẻ, đặc biệt tại Việt Nam. Nhận thấy sự cần thiết của việc chẩn đoán và đánh giá mức độ nặng cũng như tiên lượng của bệnh nhân ACLF, vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Áp dụng thang điểm CLIF-C ACLF ở bệnh nhân xơ gan có biến chứng”. Với mục tiêu: 1. Nhận xét sự thay đổi của thang điểm CLIF-C ACLF ở bệnh nhân xơ gan có biến chứng. 2. Đánh giá giá trị của CLIF-C ACLF trong tiên lượng bệnh nhân xơ gan có biến chứng.