KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH PEMPHIGUS THÔNG THƯỜNG BẰNG CORTICOID PHỐI HỢP VỚI METHOTREXATE ĐƯỜNG UỐNG

Abstract

Pemphigus thông thường là thể hay gặp nhất trong bệnh da bọng nước tự miễn, đặc trưng bởi hiện tượng ly gai và sự xuất hiện bọng nước ở da, niêm mạc 1,2,3,4,5. Bệnh tương đối hiếm gặp, phân bố khắp nơi trên thế giới, 3,6,7. Tần số mắc bệnh thay đổi tùy từng khu vực nhưng đang có xu hướng gia tăng 6. Tại Việt Nam, theo số liệu nghiên cứu của Trần Thị Vân Anh tại bệnh viện Da Liễu Trung Ương, pemphigus thông thường chiếm 87,4% trong các bệnh nhân pemphigus 8. Nhiều yếu tố như nhiễm khuẩn, thuốc, hóa chất... được cho là tác nhân gây bệnh. Trong những thập kỷ gần đây, nhờ tiến bộ của sinh học phân tử đã xác định pemphigus thông thường là một bệnh có cơ chế tự miễn, và có mối liên quan với một số gen nằm trên nhiễm sắc thể số 18 9,10, 11. Trên 90% các trường hợp bệnh nhân có tự kháng thể IgG kháng lại các cầu nối liên kết giữa các tế bào gai ở thượng bì. Đó là các kháng thể kháng lại phân tử desmoglein 1, 3 – là một glyoprotein tham gia trong cấu trúc kết dính giữa các tế bào thượng bì. Nồng độ kháng thể có liên quan đến mức độ nặng của bệnh dù nó không phải là yếu tố duy nhất trong hướng dẫn điều trị. Pemphigus thông thường là bệnh nặng trong chuyên ngành Da liễu, có thể đe dọa đến tính mạng bệnh nhân 5,12,13. Trước khi corticoid được sử dụng để điều trị, tỉ lệ tử vong của bệnh nhân rất cao, lên đến hơn 70%, sau đó tỷ lệ tử vong giảm xuống còn từ 5 đến 15% 13. Tuy nhiên, việc điều trị corticoid liều cao và kéo dài gây nên rất nhiều các tác dụng không mong muốn, thậm chí là các biến chứng nguy hiểm dẫn đến tử vong. Biện pháp điều trị bệnh hiện nay chủ yếu là dùng corticoid đường toàn thân kết hợp với các chất ức chế miễn dịch để giảm liều tích luỹ, giảm tác dụng không mong muốn. Do đó việc tìm kiếm liêụ pháp điều trị hiệu quả và an toàn đang rất được quan tâm. Methotrexate là một trong các thuốc ức chế miễn dịch cho thấy hiệu quả và an toàn trong điều trị pemphigus thông thường kết hợp với corticoid. Methotrexat có tác dụng giảm tăng sinh lympho bào T và hoạt động như một chất chống viêm nội sinh. Sự kết hợp này cho phép giảm liều corticoid điều trị, giảm tác dụng phụ corticoid toàn thân, chi phí điều trị thấp 14,15,16. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Kết quả điều trị bệnh pemphigus thông thường bằng corticoid phối hợp với methotrexate đường uống” với hai mục tiêu sau: 1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng và mối liên quan giữa nồng độ tự kháng thể IgG với mức độ của bệnh pemphigus thông thường tại Bệnh viện Da liễu TW. 2. Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh pemphigus thông thường bằng phối hợp corticoid với methotrexate đường uống.