Đánh giá hiệu quả giảm đau sau phẫu thuật bụng dưới bằng truyền liên tục levobupivacain 0,125% phối hợp với dexamethason qua catheter NMC thắt lưng

Abstract

Đau sau phẫu thuật luôn là điều sợ hãi, lo lắng, quan tâm nhất đối với BN khi phải chấp nhận một ca phẫu thuật. Theo thống kê tỉ lệ đau sau phẫu thuật từ vừa đến nặng khoảng 31 – 75 % chung cho tất cả các loại phẫu thuật1. Cường độ và thời gian đau phụ thuộc vào loại phẫu thuật. Phẫu thuật gây đau nhiều là phẫu thuật lồng ngực, phẫu thuật bụng trên, phẫu thuật bụng dưới. Phẫu thuật ít đau hơn là các phẫu thuật ngoại vi. Phẫu thuật mở đau nhiều hơn phẫu thuật nội soi. Đau sau phẫu thuật gây ra nhiều rối loạn các cơ quan: hô hấp, tuần hoàn, nội tiết2…. Hậu quả của đau ảnh hưởng rất lớn đến kết quả phục hồi sức khỏe và tâm lý của BN cũng như đến thành công của cuộc phẫu thuật. Chính vì vậy giảm đau sau phẫu thuật phải được quan tâm đúng mức và là một trong những biện pháp điều trị cơ bản sau phẫu thuật. Đau sau phẫu thuật bụng dưới được xếp vào loại đau có cường độ cao và thời gian đau kéo dài. Nhiều phương pháp giảm đau đã được áp dụng như tiêm các thuốc giảm đau non-steroid, tiêm thuốc họ morphin vào bắp thịt, tĩnh mạch hoặc sử dụng gây tê NMC với thuốc tê đơn thuần và/ hoặc thuốc họ morphin đơn thuần. Tuy nhiên, các phương pháp này không mang lại chất lượng giảm đau thích hợp vì nồng độ thuốc trong huyết tương không ổn định (khi tiêm qui ước), gây tăng tích lũy nồng độ thuốc (khi truyền liên tục tĩnh mạch). Đau là cảm giác chủ quan của người bệnh, hơn ai hết BN là người biết được chính xác mức độ đau đớn cũng như nhu cầu điều trị giảm đau do đó rất cần có sự tham gia tích cực của họ trong lượng giá và kiểm soát đau. Giảm đau bằng CEI với các loại thuốc tê là phương pháp tiên tiến quản lý đau cấp sau phẫu thuật. Dựa vào cơ chế vô cảm vùng trong gây tê NMC, phương pháp CEI giảm thiểu tác dụng toàn thân của thuốc, giảm tác dụng phụ và tạo chất lượng giảm đau tốt. Đối với phẫu thuật bụng dưới phương pháp này cải thiện chức năng hô hấp, giảm các biến chứng hô hấp, cải thiện nhu động ruột, hạn chế liệt ruột sau phẫu thuật3. Levobupivacain là một đồng phân của bupivacain có hiệu quả giảm đau tương đương bupivacain nhưng ít tác dụng độc toàn thân, nhất là trên tim mạch và thần kinh trung ương4. Chính vì vậy, gần đây levobupivacain được nhiều tác giả trên thế giới ưa chuộng và sử dụng trong giảm đau NMC. Việc phối hợp levobupivacain với liều nhỏ các thuốc phụ trợ là một phương thức giảm đau đa mô thức NMC được các tác giả trên thế giới sử dụng cho các phẫu thuật đau nhiều như chấn thương chỉnh hình, phẫu thuật lồng ngực, ổ bụng, sản phụ khoa đem lại hiệu quả giảm đau tốt5,6,7. Trong đó dexamethason cũng được nhiều tác giả dùng làm chất phụ trợ trong giảm đau NMC làm tăng hiệu quả giảm đau, kéo dài thời gian giảm đau và giảm liều của levobupivacain có ý nghĩa8,9. Tuy nhiên ở Việt Nam, sự phối hợp levobupivacain với dexamethason truyền liên tục để giảm đau sau phẫu thuật bụng dưới bằng CEI chưa được nghiên cứu. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá hiệu quả giảm đau sau phẫu thuật bụng dưới bằng truyền liên tục levobupivacain 0,125% phối hợp với dexamethason qua catheter NMC thắt lưng” với mục tiêu sau: 1. Đánh giá tác dụng giảm đau sau phẫu thuật bụng dưới bằng levobupivacain 0,125% phối hợp với dexamethason truyền liên tục qua catheter NMC thắt lưng. 2. Đánh giá ảnh hưởng đến một số chỉ số huyết động, hô hấp và một số tác dụng không mong muốn của sự phối hợp trên.