ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH SIÊU ÂM DOPPLER XUYÊN SỌ CỦA BỆNH NHÂN CHẢY MÁU NÃO DO VỠ DỊ DẠNG THÔNG ĐỘNG TĨNH MẠCH NÃO

Abstract

Dị dạng động tĩnh mạch não (DDTĐTMN) là bất thường bẩm sinh mạch máu trong não, xuất hiện do quá trình phát triển bất thường của hệ thống mạch máu, tạo ra sự thông thương trực tiếp giữa các động mạch não với tĩnh mạch não 1. Dị dạng thông động-tĩnh mạch não gồm có ba thành phần là các động mạch nuôi, ổ dị dạng và tĩnh mạch dẫn lưu 2. Khoảng 45% trường hợp DDTĐTMN bị xuất huyết 3 và tỷ lệ tử vong do vỡ các DDTĐTMN chiếm 10% 4. Mặt khác bệnh lý này thường xảy ra ở người trẻ từ 20 đến 40 tuổi 5, đang tuổi lao động và cống hiến cho xã hội vì vậy nếu được phát hiện và điều trị kịp thời nhiều trường hợp cho kết quả khả quan, hạn chế tỷ lệ vỡ tái phát. Có đến 88% bệnh nhân dị dạng thông động-tĩnh mạch não thường không biểu hiện các triệu chứng lâm sàng rõ trong giai đoạn đầu của cuộc đời 3, DDTĐTMN chiếm 25% đột quỵ xuất huyết ở người lớn dưới 50 tuổi 6 và có tới 40% bệnh nhân DDTĐTMN tử vong hoặc bị suy giảm chức năng trong vòng một năm sau xuất huyết não 7. Phần lớn bệnh nhân DDTĐTMN nhập viện khi đã có các biến chứng, trong đó biến chứng chảy máu não là hay gặp nhất 3, tiếp theo là biểu hiện co giật động kinh chiếm khoảng 30% 8,9. các trường hợp này có thể được phát hiện qua việc hỏi kỹ về tiền sử bệnh tật, các biểu hiện lâm sàng hiện tại cũng như việc khám lâm sàng một cách tỉ mỉ hệ thống thần kinh và tâm thần. Ngày nay với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm Doppler xuyên sọ, chụp cắt lớp vi tính não và mạch não, chụp cộng hưởng từ não và mạch não, chụp mạch máu não số hóa xóa nền thì ngày càng phát hiện nhiều hơn các dị dạng mạch máu não nói chung và dị dạng thông động-tĩnh mạch nói riêng. Siêu âm Doppler xuyên sọ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có nhiều tác dụng trong việc thăm dò các mạch máu trong sọ, trong đó một trong những tác dụng quan trọng nhất là gợi ý chẩn đoán dị dạng thông động-tĩnh mạch não và theo dõi kết quả điều trị. Tuy nhiên chụp mạch máu não số hóa xóa nền vẫn là kỷ thuật có tính chất quyết định cho việc chẩn đoán và điều trị dị dạng thông động-tĩnh mạch não. Cho đến nay ở nước ta có nhiều nghiên cứu về tai biến mạch máu não nói chung cũng như các dị dạng mạch máu não nói riêng, tuy nhiên việc nghiên cứu về dị dạng thông động-tĩnh mạch não có biến chứng chảy máu còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh siêu âm Doppler xuyên sọ của bệnh nhân chảy máu não do vỡ dị dạng thông động tĩnh mạch não” nhằm mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh MSCT 64 dãy ở bệnh nhân chảy máu não do vỡ dị dạng thông động tĩnh mạch não. 2. Hình ảnh siêu âm Doppler xuyên sọ trong chẩn đoán ở bệnh nhân chảy máu não do vỡ dị dạng thông động tĩnh mạch não.