ĐÁNH GIÁ THAY ĐỔI TẾ BÀO NỘI MÔ GIÁC MẠC SAU PHẪU THUẬT SMILE

Abstract

Tật khúc xạ là vấn đề mắt thường gặp nhất ở tất cả các nhóm tuổi. Các nghiên cứu gần đây và báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng tật khúc xạ là nguyên nhân đầu tiên gây suy giảm thị lực trên toàn thế giới.1 Nghiên cứu ước tính tỷ lệ tật khúc xạ toàn thế giới của Hashemi và cộng sự (2017) cho thấy tỷ lệ tật khúc xạ ở người lớn lần lượt là: cận thị: 26,5%, viễn thị: 30,9% và loạn thị: 40,4%.1 Điều trị tật khúc xạ là vấn đề cấp thiết được đặt ra, cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, công nghệ các phương pháp phẫu thuật tật khúc xạ lần lượt ra đời và không ngừng phát triển. Ứng dụng laser trong phẫu thuật tật khúc xạ đã cho thấy hiệu quả điều trị. ReLEx SMILE (Refractive Lenticule Extraction - Small Incision Lenticule Extraction) hay được gọi tắt là SMILE (Small Incision Lenticule Extraction) đã được giới thiệu trong thập kỷ gần đây để điều trị cận thị và loạn - cận thị. Đây là một phẫu thuật không tạo vạt chỉ sử dụng laser femtosecond trong một thì duy nhất để tạo và cắt lõi nhu mô hình đĩa cách mặt biểu mô 100-120 micron. Lõi mô này được tách và rút ra qua đường rạch nhỏ cũng được tạo bởi laser femtosecond – với chiều dài 2–4 mm.2 Do không có vạt giác mạc nên đã loại bỏ không những sự cố trong mà còn cả sau mổ liên quan đến vạt giác mạc. Phương pháp này đã tạo một bước ngoặt lớn, giảm thiểu biến chứng tiềm ẩn, cải thiện đáng kể độ an toàn của phẫu thuật tật khúc xạ. Những công bố của Shah và Sekundo vào năm 2011 làm cho SMILE trở thành mối quan tâm của nhiều phẫu thuật viên khúc xạ.3 Nhiều nghiên cứu tiếp theo trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã cho thấy SMILE là phương pháp mang lại hiệu quả, ổn định và an toàn trong điều trị tật cận thị và loạn - cận thị.4–6 Cũng như nhiều phẫu thuật bán phần trước khác, SMILE có thể gây tổn thương giác mạc, trong đó phải kể đến là tổn thương tế bào nội mô giác mạc. Nội mô giác mạc là lớp trong cùng của giác mạc, tiếp xúc trực tiếp với thủy dịch có vai trò đặc biệt quan trọng với hình thể và chức năng giác mạc, duy trì độ trong suốt của giác mạc nhờ hoạt động của hệ thống bơm nội mô.8 Nội mô giác mạc không thể tái tạo khi bị tổn thương do đó nếu có các biện pháp phát hiện sớm và ngăn ngừa các yếu tố tác động đến nội mô giác mạc là rất quan trọng. Đánh giá sự thay đổi tế bào nội mô giác mạc sẽ giúp hiểu rõ hơn về độ an toàn của phẫu thuật SMILE. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu báo cáo về sự thay đổi tế bào nội mô giác mạc sau phẫu thuật khúc xạ nói chung và SMILE nói riêng.7,9,10 Tại Việt Nam có nghiên cứu: Đánh giá tế bào nội mô sau phẫu thuật viễn thị bằng Laser Nidek theo phương pháp LASIK của tác giả Tôn Thị Kim Thanh và Cung Hồng Sơn báo cáo rằng không có sự suy giảm số lượng tế bào nội mô sau 1 năm phẫu thuật.11 Cho đến nay chưa có một nghiên cứu nào đầy đủ về thay đổi của tế bào nội mô giác mạc sau phẫu thuật SMILE. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: Đánh giá thay đổi tế bào nội mô giác mạc sau phẫu thuật SMILE với hai mục tiêu sau: 1. Đánh giá thay đổi tế bào nội mô giác mạc sau phẫu thuật SMILE. 2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến thay đổi tế bào nội mô giác mạc sau phẫu thuật SMILE.