Kiến thức, thái độ, thực hành Về phân loại, thu gom chất thải rắn làng nghề Của người dân tại làng nghề tái chế kim loại mẫn xá, văn môn, yên phong, Bắc ninh năm 2019

Abstract

Nghề tái chế ở Việt Nam hoạt động ở quy mô hộ gia đình, tập trung theo nhóm tại các làng nghề mang tính truyền thống từ nhiều thế hệ gắn liền với bản sắc dân tộc và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hoạt động của các làng nghề tập trung vào tận dụng phế liệu làm nguyên liệu cho sản xuất, nhờ đó giảm chi phí đầu tư và góp phần tái cơ cấu kinh tế cho người dân. Hình thức các đơn vị sản xuất của làng nghề rất đa dạng, có thể là gia đình, hợp tác xã hoặc doanh nghiệp. Tuy nhiên, do sản xuất mang tính tự phát, công nghệ thủ công lạc hậu, mặt bằng sản xuất chật chội, việc đầu tư xây dựng hệ thống xử lý chất thải ít được quan tâm, ý thức bảo vệ môi trường của người dân làng nghề còn chưa cao; cơ chế quản lý, giám sát thiếu chặt chẽ nên tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề ngày càng trầm trọng, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân đang lao động và sinh sống tại chính làng nghề [1],[2],[3]. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường 2008, tỷ lệ mắc bệnh nghề nghiệp ở các làng nghề tái chế cao hơn các làng không sản xuất từ 15 - 25%, tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ em và phụ nữ từ 30 - 45%. Trẻ em, phụ nữ trong làng, chủ yếu bị các bệnh về đường hô hấp, viêm phế quản, viêm phổi (ở trẻ em), viêm phụ khoa (ở phụ nữ). Tuổi thọ trung bình ở các làng nghề này thấp, chỉ đạt 55 - 65 tuổi, các bệnh dịch như tiêu chảy, đau mắt đỏ, ngộ độc ngày một tăng, đặc biệt tại các làng nghề tái chế kim loại [1],[4]. Làng Mẫn Xá là một trong những làng nghề tái chế kim loại truyền thống của xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, được xây dựng và phát triển từ năm 1958. Làng nghề đã góp phần tạo sinh kế cho người dân, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và sự phát triển bền vững của địa phương. Tuy nhiên, môi trường làng nghề đang bị ô nhiễm đến mức báo động đặc biệt là ô nhiễm môi trường không khí do bụi, ô nhiễm tiếng ồn và gia tăng phát sinh chất thải rắn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người dân. Theo nghiên cứu, tại xã Văn Môn, tỷ lệ bệnh hô hấp chiếm 44%, bệnh ngoài da chiếm 13,1% [5]. Cho đến nay, chưa có nhiều nghiên cứu về thực trạng môi trường, sự hiểu biết của người dân về các vấn đề môi trường cũng như các ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng của làng nghề. Với những lý do như trên, đề tài nghiên cứu “Kiến thức, thái độ, thực hành về phân loại, thu gom chất thải rắn làng nghề của người dân tại làng nghề tái chế kim loại Mẫn Xá, Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh, năm 2019” được thực hiện nhằm mục tiêu: 1. Mô tả kiến thức, thái độ, thực hành về phân loại, thu gom chất thải rắn làng nghề của người dân tại làng nghề tái chế kim loại Mẫn Xá, Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh năm 2019. 2. Xác định một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, thực hành của người dân tại làng nghề tái chế kim loại Mẫn Xá, Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh năm 2019.