KHÍ DUNG KẾT HỢP TRUYỀN TĨNH MẠCH COLISTIN ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI NẶNG DO VI KHUẨN GRAM ÂM ĐA KHÁNG KHÁNG SINH

Abstract

Viêm phổi bệnh viện (HAP) và viêm phổi liên quan thở máy (VAP) là tình trạng viêm phổi mắc phải bệnh viện, được định nghĩa theo Hội Lồng ngực Hoa Kỳ (ATS) và Hội Bệnh nhiễm trùng Hoa Kỳ (IDSA) là viêm phổi xảy ra sau 48 giờ nhập viện hoặc xảy ra sau 48 giờ đặt nội khí quản thở máy. Nhiễm trùng bệnh viện phổ biến nhất được quan sát thấy trong các khoa hồi sức tích cực là nhiễm trùng đường hô hấp 1,2. Viêm phổi liên quan thở máy là một biến chứng thường gặp của thở máy với tỉ lệ tử vong do VAP ở Hoa kỳ lên đến 13% 1. Một tỉ lệ tử vong cao hơn ở Châu Âu được báo cáo bởi một nghiên cứu tiến cứu đa trung tâm. Tỷ lệ tử vong trong vòng 30 ngày của VAP là 29,9%, trong đó tỉ lệ tử vong 19,2% là của VAP sớm và tỷ lệ tử vong 31,4% là của VAP muộn 2. Trong giai đoạn từ 2006 – 2014 tỷ lệ viêm phổi liên quan thở máy ở Trung Quốc đại lục là 23,8% dựa trên một phân tích tổng hợp gồm 8282 trường hợp từ 20 tỉnh của Trung Quốc 3. Tại Việt Nam tỷ lệ viêm phổi liên quan thở máy thay đổi theo từng giai đoạn và khác nhau giữa các bệnh viện. Trong giai đoạn 2004 – 2010 tỷ lệ viêm phổi thở máy từ 21,3% đến 64,8%. Trong giai đoạn 2011 – 2015 tỷ lệ viêm phổi liên quan thở máy từ 30,0% đến 55,3% 4. Tỷ lệ tử vong còn cao do viêm phổi bệnh viện và viêm phổi liên quan thở máy mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị. Tỷ lệ vi khuẩn đề kháng kháng sinh ngày càng tăng cao. Tình trạng trên đã không cải thiện trong nhiều năm qua nên đã và đang làm tăng chi phí điều trị, tăng gánh nặng cho hệ thống y tế và cho người bệnh 2–6. Tình trạng kháng thuốc và gia tăng vi khuẩn đa kháng kháng sinh dẫn đến lựa chọn kháng sinh colistin cho điều trị VAP do Acinetobacter baumannii đa kháng kháng sinh là giải pháp cuối cùng 7. Việc sử dụng liệu pháp khí dung kháng sinh điều trị VAP cho các vi khuẩn Gram âm đa kháng kháng sinh chỉ còn nhạy cảm với colistin được khuyến cáo 2,4,6,8. Việc sử dụng khí dung kháng sinh để điều trị viêm phổi liên quan thở máy do vi khuẩn Gram âm đa kháng kháng sinh gia tăng trên thế giới. Một nghịch lý là giữa một lượng lớn các nghiên cứu thực nghiệm ủng hộ việc khí dung aminoglycoside, colistin để điều trị viêm phổi do Gram âm đa kháng kháng sinh và sự thiếu hụt các nghiên cứu lâm sàng xác nhận hiệu quả như vậy trong điều trị viêm phổi liên quan thở máy 8. Mặc dù đã có rất nhiều khuyến cáo sử dụng khí dung colistin cho điều trị VAP nhưng việc sử dụng liệu pháp khí dung colistin cho điều trị VAP vẫn còn nhiều ý kiến chưa thống nhất 4. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu : “Khí dung kết hợp truyền tĩnh mạch colistin điều trị viêm phổi nặng do vi khuẩn gram âm đa kháng kháng sinh” Nghiên cứu thực hiện với hai mục tiêu: 1. Đánh giá hiệu quả điều trị của khí dung kết hợp truyền tĩnh mạch colistin ở bệnh nhân thở máy bị viêm phổi nặng do vi khuẩn Gram âm đa kháng kháng sinh. 2. Bước đầu đánh giá độc tính trên thận của phác đồ điều trị bằng colistin được áp dụng trong nghiên cứu.