nhận xét đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ dây thần kinh số viii ở bệnh nhân nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh và ứng dụng điều trị

Abstract

Nghe kém bẩm sinh là tình trạng giảm sức nghe ngay từ giai đoạn sơ sinh1. Tỉ lệ mắc bệnh ở Châu Mỹ và Châu Âu khoảng 1,33/1000 trẻ sơ sinh, tỉ lệ mắc bệnh ước tính ở Châu Phi và Châu Á khoảng 19-24/1000 trẻ sơ sinh1. Nghe kém tiếp nhận là tình trạng giảm sức nghe do bất thường tại ốc tai hoặc sau ốc tai làm gián đoạn quá trình dẫn truyền xung thần kinh từ cơ quan tiếp nhận lên vỏ não2. Nguyên nhân gây bệnh có thể do gen di truyền hoặc không do gen (nhiễm khuẩn từ trong bào thai CMV, rubella…)1. Việc phát hiện bệnh sớm giúp can thiệp sớm để ngăn ngừa sự chậm phát triển lời nói và ngôn ngữ, đồng thời có lợi về mặt lâu dài đối với sự phát triển xã hội, tình cảm và chất lượng sống của trẻ. Chương trình sàng lọc thính lực sơ sinh bằng các phương pháp đo thính lực đã được thực hiện phổ cập ở Bắc Mỹ, Châu Âu và các nước phát triển từ cuối thế kỉ XX1,3. Sau khi trẻ đã được xác định mắc bệnh thì sẽ tiến hành chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh bằng: xét nghiệm sàng lọc các bệnh nhiễm trùng bẩm sinh, các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh và di truyền4-6. Hiện nay, cắt lớp vi tính (CLVT) và cộng hưởng từ (CHT) xương thái dương là hai phương pháp chẩn đoán hình ảnh cùng được áp dụng trong bệnh lí nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh7-9 và có vai trò tiên quyết trong chỉ định điều trị can thiệp (cấy điện cực ốc tai hoặc điện cực thân não) vì nó cho phép đánh giá giải phẫu ốc tai và xác nhận sự hiện hiện của thần kinh ốc tai. Ngoài ra, cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ còn xác định được chi tiết về giải phẫu và biến thể tai ngoài, tai giữa và tai trong, phân loại các dị dạng tai trong giúp chọn lựa kĩ thuật, lường trước các nguy cơ tai biến trong phẫu thuật7,10,11. Mặt khác, cộng hưởng từ được khẳng định là phương pháp duy nhất đánh giá được giải phẫu của dây thần kinh VIII và các nhánh thần kinh của nó, đặc biệt là thần kinh ốc tai12. Trên thế giới đã có vô số nghiên cứu về phẫu thuật cấy ốc tai điện tử nhưng các nghiên cứu về đặc điểm hình ảnh và ứng dụng điều trị ở bệnh nhân điếc tiếp nhận chưa nhiều 7,8,13-23. Ở Việt Nam, tại Hà Nội10,24-29 và thành phố Hồ Chí Minh30,31, từ những năm 2000 phẫu thuật cấy ốc tai điện tử đã được tiến hành và có hiệu quả cải thiện ngôn ngữ cho bệnh nhân. Đến thời điểm hiện tại, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã thực hiện thành công hằng trăm trường hợp với kết quả tốt25. Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, góp phần chọn lựa chỉ định và phương pháp phẫu thuật nhưng mới chỉ có một số nghiên cứu đơn lẻ10,24,26,29,32,33, chưa có nghiên cứu nào đánh giá chi tiết về dây VIII ở bệnh nhân nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh. Do vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài mang tên: “Nhận xét đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ dây thần kinh số VIII ở bệnh nhân nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh và ứng dụng điều trị”. Đề tài được nghiên cứu với hai mục tiêu: 1) Nhận xét đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ dây thần kinh số VIII ở bệnh nhân nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh. 2) Ứng dụng hình ảnh cộng hưởng từ dây thần kinh số VIII trong chỉ định điều trị bệnh nhân nghe kém và điếc tiếp nhận bẩm sinh.