NGHIÊN CỨU MỘT SỐ CHỈ SỐ ĐÔNG CẦM MÁU TRÊN BỆNH NHÂN VÀ SẢN PHỤ ĐƯỢC PHẪU THUẬT TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRUNG ƯƠNG

Abstract

Đông cầm máu là quá trình sinh lý, sinh hóa quan trọng trong cơ thể người. Bình thường, nhờ sự cân bằng giữa hai hệ thống một bên là xu hướng làm đông và một bên là ức chế đông làm máu lưu thông trong hệ tuần hoàn luôn được giữ ở trạng thái lỏng. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ thì rối loạn đông máu có thể xảy ra gây nên tai biến chảy máu hoặc huyết khối tắc mạch, đe dọa trực tiếp tới tính mạng bệnh nhân, đặc biệt là trong trường hợp phẫu thuật. Vì rối loạn đông máu và chảy máu hậu phẫu ngoài nguyên nhân do hệ thống đông cầm máu thì còn là hậu quả trực tiếp từ các can thiệp ngoại khoa.1,2 Một trong số những can thiệp ngoại khoa có tỷ lệ bất thường đông máu cao, chúng tôi đề cập đến phẫu thuật trong sản phụ khoa. Trong sản khoa, sự thay đổi đông cầm máu trên cơ thể người phụ nữ mang thai nhằm đáp ứng với những kích thích do bào thai và phần phụ của thai gây ra, sự thay đổi theo hướng tăng đông, đó là phản ứng tự vệ của cơ thể để giảm thiểu nguy cơ chảy máu trong suốt thai kỳ và đặc biệt là lúc chuyển dạ.3-6 Thêm vào đó, đối với những sản phụ cần sinh mổ bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, thì ngoài những thay đổi sinh lý, hệ thống đông cầm máu có thể phải chịu thêm nhiều tác động và thay đổi do bệnh lý gây ra. Trong phụ khoa, các tình trạng chảy máu và nguy cơ chảy máu do u là một trong những triệu chứng thường gặp nhất trên bệnh nhân cần phẫu thuật để điều trị bệnh.5,7 Như vậy, trên đối tượng sản phụ và bệnh nhân phụ khoa tiền phẫu không chỉ có nguy cơ rối loạn đông máu từ can thiệp ngoại khoa mà chính bản thân bệnh nhân cũng có thể tồn tại những rối loạn đông máu tiềm ẩn. Trong khi đó, những người có rối loạn đông máu nhẹ có thể không bao giờ xuất hiện những triệu chứng chảy máu đáng kể trừ khi tiếp xúc với chấn thương hoặc phẫu thuật.8,9 Thực tế cho thấy, chỉ một cuộc mổ nhỏ ở bệnh nhân có rối loạn đông máu tiềm tàng cũng trở thành lý do chính dẫn đến chảy máu khó cầm ngay trong cuộc mổ hoặc trong giai đoạn hậu phẫu. Do đó, vấn đề đặt ra là cần có những xét nghiệm giúp các bác sỹ đánh giá đúng tình trạng của bệnh nhân từ đó có thể đưa ra chẩn đoán sớm và xử lý kịp thời những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Để đáp ứng với yêu cầu đó, hiện nay, ngoài việc hỏi bệnh sử và thăm khám lâm sàng, hầu hết bệnh nhân trước phẫu thuật đều được chỉ định các xét nghiệm thăm dò quá trình đông cầm máu nhằm kiểm tra sự bất thường đông máu tiềm ẩn. Nhiều nghiên cứu đều chỉ ra việc thực hiện các xét nghiệm đông máu trước phẫu thuật là cần thiết.10-12 Bên cạnh những ý kiến đó, một số nghiên cứu khác lại cho rằng những xét nghiệm này có ít giá trị trong việc xác định nguy cơ chảy máu sau phẫu thuật. Hiệp hội gây mê Hoa Kỳ cho biết chỉ nên chỉ định xét nghiệm đông máu tiền phẫu khi bệnh nhân có bệnh sử và kết quả khám lâm sàng cho thấy nguy cơ chảy máu.13,14 Tuy nhiên, các nghiên cứu trên hầu hết chỉ thực hiện với nhóm đối tượng cần can thiệp ngoại khoa nói chung, bệnh nhân trước phẫu thuật sản khoa là đối tượng phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm hiện đang được quan tâm nhưng số lượng nghiên cứu còn ít, nghiên cứu trên đối tượng bệnh nhân trước mổ phụ khoa còn chưa có. Chính vì lí do đó mà chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu một số chỉ số đông cầm máu trên bệnh nhân và sản phụ được phẫu thuật tại bệnh viện phụ sản Trung ương”. Đây là một bệnh viện tuyến cuối về sản phụ khoa, tiếp nhận hàng triệu lượt bệnh nhân tới thăm khám và điều trị mỗi năm. Hiện nay, tại Bệnh viện, các xét nghiệm APTT, PT, Fibrinogen và số lượng tiểu cầu được tiến hành nhằm khảo sát đông cầm máu trước phẫu thuật. Trong đề tài này chúng tôi tập trung nghiên cứu vào hai mục tiêu sau: 1. Mô tả một số chỉ số xét nghiệm đông cầm máu trên bệnh nhân và sản phụ được phẫu thuật tại bệnh viện phụ sản Trung ương. 2. Nhận xét biểu hiện rối loạn đông máu ở bệnh nhân và sản phụ có thay đổi xét nghiệm đông cầm máu trước phẫu thuật.