KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VIÊM TỤY CẤP CÓ NGUYÊN NHÂN CƠ HỌC TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC

Abstract

Viêm tụy cấp là bệnh do các men tụy từ dạng chưa hoạt hóa được hoạt hóa ngay trong tuyến tụy gây ra hiện tượng tự tiêu hủy tổ chức và các cơ quan lân cận.1 Bệnh diễn biến phức tạp với tỷ lệ mắc cao, là bệnh cấp tính phổ biến cần nhập viện điều trị, trên toàn thế giới tỷ lệ hàng năm được báo cáo là 13-45 trường hợp trên 100.000 người.2 VTC được chia làm 2 thể VTC thể phù và VTC thể hoại tử. Bệnh lý VTC được Nicolas Kulpe mô tả lần đầu tiên năm 1685. Về cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp, đa số tác giả đều thống nhất có 2 nhóm nguyên nhân chính: - VTC do nguyên nhân cơ học: sỏi mật, giun chui ống mật, nang ống mật chủ, rối loạn chức năng cơ thắt Oddi, u vùng tá tràng, đầu tụy, ... - VTC do nguyên nhân không cơ học: chủ yếu do rượu, các thuốc, các rối loạn chuyển hóa, sau các chấn thương vùng bụng, ... Khoảng 80% VTC đáp ứng điều trị nội khoa, còn lại là VTC hoại tử với những triệu chứng rầm rộ hơn có thể gây nhiều biến chứng nặng như sốc, ảnh hưởng chức năng sinh tồn cơ thể với tỉ lệ tử vong cao.3 Theo Götzinger viêm tụy cấp hoại tử được phẫu thuật lấy bỏ tổ chức tụy hoại tử có tỉ lệ tử vong có thể lên tới 56%.4 Theo Trần Quế Sơn nguyên nhân tử vong hay gặp là sốc không hồi phục 58,3%, suy đa tạng 41,7%.5 Viêm tụy cấp nhẹ thể phù hay viêm tụy cấp hoại tử có thể đánh giá phân loại được dựa vào các triệu chứng các thang điểm như Ranson, BISAP, do vậy phải chẩn đoán, tiên lượng đúng để điều trị thích hợp cho từng bệnh nhân. Ngày nay với sự phát triển của khoa học công nghệ việc chẩn đoán, tìm nguyên nhân cũng như tiên lượng điều trị, biến chứng của viêm tụy cấp thay đổi rất nhiều. Viêm tụy cấp không có nguyên nhân cơ học chủ yếu điều trị nội khoa, kết hợp điều trị thủ thuật dưới hướng dẫn chẩn đoán hình ảnh như dẫn lưu các ổ hoại tử, nút mạch khi có biến chứng chảy máu mà trước kia thường phải can thiệp bằng phẫu thuật. Viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học sau khi điều trị ổn định viêm tụy cần điều trị triệt để nguyên nhân để tránh cho bệnh nhân những lần tái phát và các biến chứng xa. Sỏi OMC là một nguyên nhân hay gặp gây viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học, ERCP ra đời và đã được thực hiện thành công ở 95% BN giải quyết được tình trạng sỏi OMC gây viêm tụy cấp giúp BN tránh được những cuộc mổ lớn như phẫu thuật mở OMC lấy sỏi.6 Vì đây là các biện pháp can thiệp xâm lấn tối thiểu nên có chỉ định rộng hơn so với phẫu thuật, có thể tiến hành cho những BN già yếu, có bệnh nội khoa nặng kèm theo,… Ngoài ERCP còn các biện pháp can thiệp hiệu quả khác như tán sỏi xuyên gan qua da, tán sỏi ngoài cơ thể. Sỏi túi mật gây viêm túi mật, viêm tụy cấp, giải quyết nguyên nhân cần cắt túi mật, tỷ lệ thành công của cắt túi mật nội soi là từ 80% đến 100%, tỷ lệ chuyển mổ mở từ 0% đến 16% tùy tình trạng của người bệnh.7 Do vậy nhằm mục đích nâng cao chất lượng trong chẩn đoán và điều trị viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học, đề tài: “Kết quả điều trị viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học tại Bệnh viện hữu nghị Việt Đức” được thực hiện với hai mục tiêu chính sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, các phương pháp điều trị viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học tại Bệnh viện hữu nghị Việt Đức. 2. Đánh giá kết quả điều trị viêm tụy cấp có nguyên nhân cơ học tại Bệnh viện hữu nghị Việt Đức.