THỰC TRẠNG RỐI LOẠN GIẤC NGỦ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BỆNH NHÂN VIÊM CỘT SỐNG DÍNH KHỚP

Abstract

Viêm cột sống dính khớp (VCSDK) là bệnh khớp viêm mạn tính, chưa rõ nguyên nhân, thuộc nhóm bệnh lý viêm khớp cột sống. Tổn thương cơ bản của bệnh ban đầu là xơ teo, sau đó xuất hiện calci hoá dây chằng, bao khớp, có huỷ sụn khớp1. Trên lâm sàng, bệnh nhân thường đau các khớp cột sống và ngoại vi dai dẳng, tăng dần, kèm theo hạn chế vận động, cứng khớp buổi sáng. Nếu bệnh nhân không được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ dẫn đến những hậu quả nặng nề như dính khớp, biến dạng khớp, teo cơ, thậm chí có thể gây tàn phế. Ngoài tình trạng viêm khớp, bệnh còn làm giảm chất lượng cuộc sống và gây nên những rối loạn tâm lý mà trong thực hành lâm sàng thường bị bỏ sót2–4. Rối loạn giấc ngủ (RLGN) là vấn đề thường gặp ở các bệnh nhân viêm khớp mạn tính nói chung và bệnh nhân VCSDK nói riêng. Trong các nghiên cứu, tỷ lệ RLGN ở bệnh nhân VCSDK lên tới 58-68%4–6. Chất lượng giấc ngủ (CLGN) ở bệnh nhân VCSDK kém hơn so với người khỏe mạnh. Thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ của bệnh nhân VCSDK có hoạt động bệnh thấp hơn so với bệnh nhân VCSDK không hoạt động bệnh7. Bên cạnh đó, tình trạng RLGN có thể làm nặng thêm mức độ hoạt động của bệnh VCSDK và ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống của người bệnh8. CLGN kém có liên quan rõ ràng với mức độ đau nhiều, thời gian trì hoãn chẩn đoán VCSDK lâu hơn, điểm BASDAI và BASFI cao hơn9. Như vậy, việc phát hiện và chẩn đoán sớm RLGN ở bệnh nhân VCSDK có ý nghĩa giúp điều trị toàn diện, cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa làm nặng thêm tiến triển bệnh, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Để đánh giá RLGN, các bác sĩ chuyên ngành tâm thần sử dụng kỹ thuật đa ký giấc ngủ, kỹ thuật đa ký hô hấp hoặc các thang điểm đánh giá giấc ngủ như chỉ số mức độ mất ngủ (the Insomnia Severity Index - ISI), thang điểm chất lượng giấc ngủ Pittsburgh (the Pittsburgh Sleep Quality Index - PSQI),…. Trong đó, PSQI là thang điểm có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, dễ sử dụng, không yêu cầu trang thiết bị đắt tiền, có thể áp dụng trong cả nghiên cứu và thực hành lâm sàng10. Thang điểm PSQI đã được chuẩn hóa và sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới11–14. Thang điểm này cũng được nhiều tác giả sử dụng để đánh giá RLGN ở bệnh nhân VCSDK4,15–17. Tại Việt Nam, chưa có nhiều nghiên cứu về RLGN ở bệnh nhân VCSDK và các yếu tố liên quan nhằm cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Thực trạng rối loạn giấc ngủ và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân viêm cột sống dính khớp” với 2 mục tiêu chính sau: 1. Khảo sát rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân viêm cột sống dính khớp. 2. Nhận xét các yếu tố liên quan đến rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân viêm cột sống dính khớp.