Nhận xét kết quả sử dụng thuật toán GAGE tính liều đầu Warfarin trên bệnh nhân thay van hai lá cơ học

Abstract

Sự ra đời của van tim nhân tạo năm 1961 là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực tim mạch. Trong suốt 59 năm qua, kỹ thuật thay van tim, công nghệ chế tạo các loại van nhân tạo không ngừng được cải tiến và số lượng bệnh nhân van nhân tạo ngày càng tăng. Hiện nay, hơn 290 000 ca phẫu thuật van tim được thực hiện hàng năm trên toàn thế giới và con số đó được ước tính sẽ tăng gấp ba lần lên hơn 850 000 vào năm 2050.1 Người mang van tim cơ học có nguy cơ huyết khối- tắc mạch cao nên bắt buộc phải điều trị bằng thuốc chống đông máu suốt đời. Cho đến nay, thuốc chống đông kháng vitamin K mà đại diện là warfarin là lựa chọn hàng đầu cho người bệnh mang van tim cơ học. Tuy nhiên, thuốc lại có nhược điểm là giới hạn điều trị hẹp, bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố lâm sàng và di truyền nên phải thường xuyên theo dõi chỉ số đông máu như INR (International normalized ratio)2-5. Khi INR dưới ngưỡng điều trị sẽ tăng nguy cơ bệnh nhân bị huyết khối - tắc mạch. Ngược lại nếu INR vượt quá ngưỡng điều trị sẽ tăng nguy cơ xuất huyết, có thể gây tử vong cho bệnh nhân.Vì vậy, dù có lịch sử gần 70 năm được dùng trong lâm sàng nhưng những biến cố khi dùng warfarin vẫn khiến nó là một thách thức với các bác sỹ. Ngoài các yếu tố lâm sàng đã biết từ trước, nhiều nghiên cứu trên Thế giới đã chứng minh di truyền là một trong những yếu tố mạnh mẽ nhất ảnh hưởng đến tác dụng của warfarin. Một số đa hình CYP2C9*2, CYP2C9*3 và VKORC1-1639G>A được chứng minh làm tăng nhạy cảm với warfarin, những bệnh nhân mang đa hình này cần một liều warfarin thấp hơn để đạt hiệu quả điều trị. Năm 2017, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra liều khuyến cáo của Warfarin dựa trên xét nghiệm gen CYP2C9 và VKORC1. Nhiều nghiên cứu lớn trên Thế giới khẳng định để đạt được INR mục tiêu liên quan đến chọn liều khởi đầu, cũng như điều chỉnh liều dựa vào xét nghiệm INR thường xuyên, vì vậy Gage và cộng sự đã xây dựng một thuật toán dựa trên thông tin lâm sàng và di truyền để ước tính liều cho các bệnh nhân bắt đầu sử dụng warfarin. Tổ chức Thực hành Lâm sàng Dược di truyền (CPIC) đã đưa ra khuyến cáo sử dụng thuật toán GAGE để cá thể hóa điều trị warfarin giúp nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng.6 Ở Việt Nam, chỉ riêng Viện tim mạch, số lượng bệnh nhân thay van tim hằng năm lên tới hơn một nghìn ca, biến chứng do thuốc chống đông cũng được ghi nhận rất lớn, vì vậy chúng tôi đề xuất nghiên cứu “Nhận xét kết quả sử dụng thuật toán GAGE tính liều đầu Warfarin trên bệnh nhân thay van hai lá cơ học”. Với 2 mục tiêu: 1. Mô tả một số các đa hình gen ảnh hưởng đến tác dụng của warfarin là CYP2C9*3, CYP2C9*2 và VKORC1-1639G>A bằng phương pháp PCR-RFLP. 2. Nhận xét kết quả sử dụng thuật toán GAGE tính liều đầu Warfarin trên bệnh nhân van hai lá cơ học.