THỰC TRẠNG MẮC BỆNH BỤI PHỔI THAN VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TÂY NAM ĐÁ MÀI - VINACOMIN TỈNH QUẢNG NINH, NĂM 2019

Abstract

Hiện nay trên toàn thế giới có hàng nghìn người tử vong liên quan đến bệnh nghề nghiệp. Các nhà khoa học đã ghi nhận sự tiềm ẩn của nhiều Mối liên quan đối với sức khỏe người lao động, có thể làm gia tăng nhiều bệnh tật, nhất là trong nghề khai thác khoáng sản. Các người lao động làm việc tại các hầm mỏ đã được chứng minh có Mối liên quan mắc bệnh bụi phổi than từ những năm 1831 với tên gọi “bệnh phổi đen ở người lao động than” [1]. Kể từ đó đến nay ở các nước trên thế giới đã ghi nhận bệnh bụi phổi than là một bệnh mắc phải ở những người lao động khai thác than. Việt Nam là quốc gia có tiềm năng về khoáng sản năng lượng, trong đó có trữ lượng than đá đến hàng tỉ tấn. Hiện nay, công nghệ còn lạc hậu, người lao động phải làm việc trong điều kiện có nhiều yếu tố tác hại có thể gây nên nhiều bệnh nghề nghiệp như các bệnh hô hấp, ngoài da, mắt, cơ xương...[2]. Với tầm quan trọng này, nhà nước ta đã quan tâm và đưa nhiều bệnh nghề nghiệp liên quan đến điều kiện lao động và công nghệ khai thác than vào danh mục các bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm trong đó có bệnh bụi phổi than [3]. Bệnh bụi phổi than là bệnh gặp ở người lao động khai thác mỏ than và những người lao động làm việc tiếp xúc với bụi phổi than. Bụi phổi than hít vào được tích lũy dần trong phổi và bụi phổi than nằm lại trong phổi không đào thải ra ngoài dẫn đến gây viêm phổi, xơ hóa phổi và thậm chí gây hoại tử phổi [4]. Từ lâu nay ở nước ta, việc chẩn đoán bệnh bụi phổi cho người lao động khai thác than thường là chẩn đoán bệnh bụi phổi - silic với tiêu chuẩn chẩn đoán là phải làm việc trong môi trường lao động có hàm lượng bụi silic trong bụi toàn phần là trên 5%. Như vậy là một số lượng lớn người lao động tiếp xúc trực tiếp với bụi phổi than có Mối liên quan mắc bệnh bụi phổi - than (hàm lượng bụi silic dưới 5%) sẽ không được chẩn đoán bệnh. Do đó việc nghiên cứu bổ sung bệnh bụi phổi - than là hết sức cần thiết góp phần cho công tác bảo đảm sức khỏe cũng như bảo đảm quyền lợi cho người lao động khai thác than từ đó đưa ra các khuyến cáo và thực hiện các biện pháp dự phòng cho người lao động [1]. Từ năm 2014 thông tư số 36/2014/TT-BYT ban hành về việc bổ sung bệnh bụi phổi than vào danh mục bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm và hướng dẫn chẩn đoán [3], tại Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu về tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than của người lao động tại các công ty khai thác than để có thể đưa ra các khuyến cáo và các biện pháp dự phòng cho người lao động khai thác than. Một câu hỏi mà các nhà nghiên cứu đặt ra là tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than của người lao động tại các công ty khai thác than là bao nhiêu. Quảng Ninh là tỉnh có trữ lượng than lớn nhất cả nước. Lực lượng lao động trong ngành khai thác than là tương đối lớn. Có nhiều công ty khai thác than trên địa bàn trong đó, Công ty cổ phần Than Tây Nam Đá Mài - Vinacomin là thành viên độc lập của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) nằm cách trung tâm vùng than Cẩm Phả - Quảng Ninh khoảng 3km, đây là công ty khai thác than lộ thiên. Những người lao động tại công ty hàng năm vẫn được khám sức khỏe định kỳ theo quy định, nhưng việc đánh giá tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than chưa được nghiên cứu. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng mắc bệnh bụi phổi than và các yếu tố liên quan của người lao động tại Công ty cổ phần Than Tây Nam Đá Mài - Vinacomin tỉnh Quảng Ninh, năm 2019” với các mục tiêu sau: 1) Xác định tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than của người lao động tại Công ty cổ phần Than Tây Nam Đá Mài - Vinacomin tỉnh Quảng Ninh, năm 2019. 2) Mô tả một số yếu tố liên quan đến tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than ở người lao động tại Công ty cổ phần Than Tây Nam Đá Mài - Vinacomin tỉnh Quảng Ninh, năm 2019.