ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNGVÀ MỘT SỐ YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG BỆNH LAO MÀNG NÃO NGƯỜI LỚN TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI NĂM 2016 – 2019

Abstract

Trong những thập kỷ gần đây, bệnh lao vẫn đang là vấn đề thời sự, ảnh hưởng tới sức khỏe, kinh tế, xã hội của cộng đồng trên toàn thế giới, cùng với sự phát triển dân số, sự lan tràn của đại dịch HIV/AIDS. Theo báo cáo toàn cầu của WHO (năm 2018), lao là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, ước tính có khoảng 10 triệu người mới mắc mỗi năm và khoảng 1,33 triệu người tử vong do lao.1 Vì vậy, nó đem lại gánh nặng bệnh tật rất lớn cho các nước trên thế giới. Bệnh do vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis gây ra, có tính chất lây truyền, phổ biến ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể mắc ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là lứa tuổi lao động. Biểu hiện của lao rất đa dạng, có thể gây bệnh ở mọi cơ quan: phổi, não- màng não, xương- khớp,… Trong đó, lao màng não là một trong những thể lao ngoài phổi hay gặp nhất. Lao màng não (LMN) chiếm 1-2% các ca bệnh lao hoạt động, chiếm 5% trong các thể lao ngoài phổi.2–4 Trước đây khi chưa có Streptomycin, bệnh nhân có lao màng não hầu hết đều tử vong. Đến nay, khi đã có Streptomycin và các thuốc chống lao khác đang được sử dụng rộng rãi thì LMN vẫn có tỉ lệ tử vong cao khoảng 30%, thường để lại di chứng thần kinh nặng nề.5–7 Biểu hiện lâm sàng LMN không điển hình và rất đa dạng, dễ nhầm lẫn với các căn nguyên khác, chẩn đoán chủ yếu phụ thuộc vào kết hợp lâm sàng và phân tích dịch não tủy.8 Hiện nay, ngày càng có nhiều kỹ thuật hỗ trợ chẩn đoán lao nói chung và lao màng não nói riêng ra đời, tuy nhiên độ nhạy và độ đặc hiệu của các kỹ thuật còn hạn chế. Do vậy, việc phát hiện sớm LMN vẫn còn là vấn đề khó khăn, đặc biệt với nhóm bệnh nhân không có bằng chứng vi sinh. Bệnh viện Bạch Mai là một trong những sơ sở tuyến cuối tiếp nhận bệnh nhân viêm màng não nói chung và lao màng não nói riêng. Tuy nhiên, so với các cơ sở chuyên khoa sâu về lao màng não như Bệnh viện Phổi trung ương, các phương tiện xét nghiệm chẩn đoán, điều trị còn nhiều hạn chế, đôi khi chủ yếu dựa vào lâm sàng và kinh nghiệm lâm sàng là chính để chẩn đoán. Vì vậy, để có thêm kinh nghiệm chẩn đoán sớm và điều trị bệnh lao màng não, chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố tiên lượng bệnh lao màng não người lớn tại bệnh viện Bạch Mai năm 2016 - 2019” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân lao màng não người lớn tại bệnh viện Bạch Mai năm 2016-2019. 2. Tìm hiểu một số yếu tố tiên lượng bệnh lao màng não người lớn.