ĐẶC ĐIỂM HOANG TƯỞNG, ẢO GIÁC Ở BỆNH NHÂN RỐI LOẠN LOẠN THẦN CẤP ĐA DẠNG KHÔNG CÓ TRIỆU CHỨNG CỦA TÂM THẦN PHÂN LIỆT

Abstract

Rối loạn loạn thần cấp và nhất thời là một nhóm rối loạn không đồng nhất, khởi phát cấp tính và phát triển đầy đủ dưới 2 tuần, với triệu chứng loạn thần rõ rệt như hoang tưởng, ảo giác và các rối loạn hành vi tác phong 1. Đây là một rối loạn tâm thần hay gặp. Theo hệ thống chẩn đoán và phân loại các rối loạn tâm thần của Mỹ lần thứ 5 (DSM – V), tỷ lệ rối loạn loạn thần cấp chiếm 9% trong các rối loạn loạn thần đầu tiên 2. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy có khoảng hơn 50% bệnh nhân rối loạn loạn thần cấp và nhất thời tiến triển thành các rối loạn tâm thần mạn tính như tâm thần phân liệt, rối loạn phân liệt cảm xúc, rối loạn hoang tưởng dai dẳng, rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Và có một tỷ lệ sẽ tái phát đợt loạn thần cấp tương tự 3, 4, 5. Bên cạnh đó, rối loạn này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Rối loạn loạn thần cấp và nhất thời gồm nhiều rối loạn trong đó Rối loạn loạn thần cấp đa dạng không có triệu chứng của tâm thần phân liệt (F23.0) được nhận thấy chiếm tỉ lệ cao hơn các rối loạn cùng nhóm. Rối loạn này xuất hiện và có thể kết thúc không để lại di chứng, người bệnh sau đó có thể trở về cuộc sống như trước khi mắc rối loạn. Các đợt tái phát có thể xuất hiện hoặc không. Hai triệu chứng cốt lõi của rối loạn này là hoang tưởng và ảo giác. Các triệu chứng này ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi, từ đó động lên mối quan hệ của bệnh nhân với bản thân bệnh nhân và thế giới xung quanh. Như vậy việc đánh giá triệu chứng hoang tưởng và ảo giác là cơ sở quan trọng nhất cho chẩn đoán, điều trị và tiên lượng. Ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về đặc điểm của Rối loạn loạn thần cấp đa dạng không có triệu chứng của tâm thần phân liệt 6, 7 giúp cho thầy thuốc có cái nhìn bao quát về rối loạn này. Tuy nhiên những đặc điểm của hoang tưởng và ảo giác còn bị nhầm lẫn trên lâm sàng dẫn đến chẩn đoán chưa phù hợp, phải thay đổi chẩn đoán trong quá trình điều trị. Điều này làm giảm hiệu quả và tăng thời gian điều trị. Với mục đích làm rõ ràng hơn các đặc điểm lâm sàng , chúng tôi thực hiện đề tài: “Đặc điểm hoang tưởng, ảo giác ở bệnh nhân rối loạn loạn thần cấp đa dạng không có triệu chứng của tâm thần phân liệt”. Với mục tiêu sau: Mô tả đặc điểm hoang tưởng, ảo giác ở bệnh nhân rối loạn loạn thần cấp đa dạng không có triệu chứng của tâm thần phân liệt.