Đánh giá kết quả phẫu thuật gẫy kín mắt cá chân tại bệnh viện Saint Paul

Abstract

Tổn thương xương khớp phần lớn do TNGT mà với hiện trạng giao thông phức tạp như ở Việt Nam thì ngày càng tăng thêm cả về số lượng lẫn mức độ nghiêm trọng của tổn thương, trong đó tổn thương xương khớp vùng khớp cổ chân không phải là hiếm gặp. Khớp cổ chân là một khớp quan trọng của cơ thể, có khả năng chịu lực gấp bốn lần trọng lượng cơ thể. Sự vững chắc của khớp cổ chân phần lớn dựa vào cấu trúc phần cứng nên các tổn thương phần này đa phần gây biến dạng và làm mất vững khớp cổ chân. Gãy mắt cá chân là một trong những loại gãy xương hay gặp trong cấp cứu gãy xương chi dưới và thường phải điều trị bằng phẫu thuật [1]. Các nghiên cứu dựa trên quần thể cho thấy tỷ lệ gãy xương mắt cá chân tăng đáng kể từ đầu những năm 1960 ở cả bệnh nhân trẻ tuổi, năng động và người cao tuổi [2],[3]. Khớp cổ chân gấp về phía mu chân 15-20 độ và gấp về phía gan chân 35-40 độ và khoảng vận động này rất cần thiết cho chức năng bình thường và bất cứ điều gì làm giảm khoảng vận động này sẽ hạn chế chức năng của khớp cổ chân [4],[5]. Hơn nữa, xương sên chỉ cần di lệch 1 mm cũng làm giảm khả năng chịu lực của khớp cổ chân từ 20% đến 40%. Nếu khi trật 5 mm, tỉ lệ đó là 90% [6]. Chính vì thế sự nắn chỉnh hoàn hảo về đúng vị trí giải phẫu là một trong những yếu tố quan trọng nhất để có kết quả lâm sàng tốt [7],[8]. Nắn chỉnh không tốt có thể dẫn đến nhiều di chứng [7],[9],[10]. Trước đây, khi nền y học chưa phát triển thì phương pháp điều tri bảo tồn là chủ yếu. Tuy nhiên đây là một loại gẫy khó nắn chỉnh, do không phục hồi tốt giải phẫu đã để lại nhiều di chứng như đau khớp cổ chân khi đi lại, lao động và sinh hoạt, can lệch, viêm thoái hóa khớp, cứng khớp nên điều trị bảo tồn ngày càng ít, chỉ còn áp dụng cho loại gẫy xương không di lệch. Ngày nay khi nền y học phát triển, với đội ngũ thầy thuốc được đào tạo bài bản, gây mê hồi sức tiến bộ vượt bậc, đặc biệt là sự cải tiến liên tục của các phương tiện KHX giúp kết hợp xương bên trong vững chắc, phục hồi tốt giải phẫu xương gẫy, phục hồi dây chằng bị tổn thương, đặt lại khớp chầy sên, nên khớp cổ chân được cố định vững chắc, tạo điều kiện PHCN sớm, hạn chế được các di chứng chấn thương đã được chứng minh trong y văn [11],[12] nên điều trị phẫu thuật ngày càng được chỉ định rộng rãi. Trên thế giới cũng như tại Việt Nam có nhiều công trình nghiên cứu về phẫu thuật KHX trong gẫy mắt cá chân như Nhóm AO (1958); Burwell và Charnley (1965) [13]; Joy, Patzakit, Harvey (1974) [14]; Ali, Mc Laren và O’connor (1987) [15];Vijay Karande(2017) [16];Nguyễn Quang Long(1973) [17]; Đoàn Lê Dân(1986) [18]; Nguyễn Văn Tâm(1997) [19]; Nguyễn Hữu Ngọc(2003) [20]; Bùi Trọng Danh (2008) [21]; Ma Ngọc Thành (2010) [22]; Đỗ Tuấn Anh (2016) [23] … với đa phần các báo cáo đều cho kết quả khả quan. Nghiên cứu gãy mắt cá chân tại Việt Nam thường tại trung tâm lớn như Việt Đức, bệnh viện 108… Với các bệnh viện nhỏ hơn như Saint Paul thì chưa có tổng kết đánh giá nào. Với mục đích góp phần điều trị gẫy mắt cá chân đạt kết quả tốt, tránh được các di chứng chấn thương,