Thực trạng an toàn vệ sinh thực phẩm tại bếp ăn tập thể của một số trường tiểu học thành phố Hà Nội năm 2018

Abstract

An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) hiện đang là một vấn đề nổi cộm và được sự quan tâm của toàn xã hội. Vấn đề thực phẩm sạch và an toàn hiện đang là mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng, bởi an toàn thực phẩm (ATTP) không chỉ ảnh hưởng trực tiếp, thường xuyên đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn liên quan chặt chẽ đến năng suất, hiệu quả phát triển kinh tế và an sinh xã hội [1]. Những bệnh truyền qua đường thực phẩm luôn là mối đe dọa lớn với sức khỏe toàn cầu [2]. Mỗi năm, ở các nước phát triển hàng triệu người bị ngộ độc và tử vong do ăn phải thực phẩm không an toàn, một phần ba dân số bị ảnh hưởng bởi bệnh do thực phẩm gây ra. Vấn đề này còn nghiêm trọng hơn ở các nước đang phát triển [3]. Tại Việt Nam, ngộ độc thực phẩm (NĐTP) trong những năm gần đây có chiều hướng tăng lên, và đang là một vấn đề rất đáng báo động. Theo kết quả báo cáo của Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế cho thấy, từ năm 2006 – 2010 cả nước xảy ra 944 ca NĐTP, trong đó 165 vụ NĐTP tại các bếp ăn tập thể (BĂTT). Giai đoạn từ 01/2010 – 12/2014 cả nước xảy ra 847 vụ NĐTP [4]. Giai đoạn 2011 – 2016, toàn quốc đã ghi nhận 1.007 vụ với 30395 người mắc và 164 người tử vong [5]. Năm 2017, cả nước ghi nhận 111 vụ làm 3374 người bị ngộ độc và 22 người tử vong. 6 tháng đầu năm 2018, cả nước xảy ra 44 vụ NĐTP làm 1207 người bị ngộ độc, trong đó 7 trường hợp tử vong [1]. Theo thống kê của cục An toàn thực phẩm, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các vụ NĐTP, trong đó BĂTT là nguyên nhân chủ yếu [6]. Vì thế, công tác đảm bảo ATVSTP tại các BĂTT đang được chính quyền và ngành Y tế rất quan tâm, là một trong những nội dung trọng yếu được quy định tại Luật An toàn thực phẩm được Quốc hội khóa XII đã thông qua [3]. Thành phố Hà Nội là trung tâm về kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước, vì vậy thu hút dân cư từ các vùng lân cận đến sinh sống và làm việc dẫn đến dân số tại Hà Nội ngày càng gia tăng, kéo theo vấn đề chăm sóc y tế và vấn đề sử dụng thực phẩm cũng tăng lên. Kết quả điều tra của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội cho thấy: năm 2010, trên địa bàn có khoảng 2450 BĂTT, năm 2011 là 2950 BĂTT, năm 2013 là 3149 BĂTT (2325 BĂTT trường học) [7]. Những năm gần đây, năm 2015 là 2410 BĂTT trường học [8]. Năm 2017 là 2418 BĂTT trường học [9]. Năm 2018 là 2793 BĂTT trường học (951 trường tiểu học) [10]. Lứa tuổi học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học, cơ thể và tâm lý bắt đầu chuyển qua một giai đoạn mới quan trọng cho việc phát triển thể chất và tinh thần của trẻ [11]. Những năm gần đây, tỷ lệ học sinh ăn bán trú tại trường học có xu hướng tăng lên [7],[8],[9],[10], bên cạnh việc đảm bảo về dinh dưỡng, vấn đề ATTP tại các BĂTT là rất quan trọng. Vì vậy, việc nghiên cứu về vấn đề ATTP tại BĂTT các trường học là rất cần thiết. Tại Hà Nội, nghiên cứu của Nguyễn Thị Bích San năm 2011 ở các trường mầm non quận Cầu Giấy cho thấy, người CBTP có kiến thức đạt là 69,9%, thực hành đạt là 54,5% [12]. Nghiên cứu của Nguyễn Ánh Hồng năm 2015 tại BĂTT trường mầm non huyện Hoài Đức chỉ ra, có 69,2% người CBTP đạt yêu cầu về kiến thức ATTP [13]. Nghiên cứu của Nguyễn Thùy Dương năm 2016 về BĂTT các trường tiểu học tại Hà Nội đã chỉ ra có 72,2% số trường đạt điều kiện vệ sinh chung; 70% người CBTP có kiến thức chung đạt; 82,5% có thực hành chung đạt về ATVSTP [14]. Tuy nhiên chưa nhiều nghiên cứu về ATVSTP tại BĂTT các trường tiểu học cả khu vực nội thành và ngoại thành, Hà Nội