So sánh hiệu quả điều trị bệnh trứng cá đỏ thể sẩn mủ bằng minocyclin và isotretinoin

Abstract

Trứng cá đỏ là bệnh viêm da mạn tính với tổn thương chính nằm ở vùng trung tâm của khuôn mặt. Biểu hiện lâm sàng bệnh đa dạng với đặc trưng là ban đỏ dai dẳng, giãn mạch, sẩn viêm, mụn mủ, có thể kèm phì đại mũi và tổn thương mắt. Bệnh cũng thường đi kèm cảm giác nóng ran hay châm chích. Do đó, bệnh không chỉ ảnh hưởng tới sức khoẻ người bệnh mà còn ảnh hưởng tới ngoại hình, tâm lý và chất lượng cuộc sống của họ. Hiện nay, có nhiều giả thuyết được đưa ra nhằm giải thích cơ chế bệnh sinh của bệnh, tuy nhiên phần lớn vẫn chưa được hiểu rõ. Do đó, bệnh vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Các biện pháp điều trị hiện tại chủ yếu tập trung vào việc cải thiện triệu chứng và dự phòng tiến triển của bệnh, bao gồm giáo dục bệnh nhân về đặc điểm bệnh lý, hướng dẫn chăm sóc da phù hợp và áp dụng các can thiệp y tế. Đối với trứng cá đỏ thể sẩn mủ mức độ trung bình đến nặng, phác đồ điều trị thường được khuyến cáo kết hợp giữa thuốc tại chỗ và thuốc toàn thân. Trong các lựa chọn điều trị toàn thân, kháng sinh nhóm tetracyclin và isotretinoin là hai nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất. Doxycyclin 40 mg và minocyclin 40mg dạng giải phóng chậm hiện là những thuốc uống được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration – FDA) phê duyệt cho điều trị trứng cá đỏ. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện chưa có sẵn chế phẩm này nên doxycyclin 100 mg thường được sử dụng thay thế. Theo phân tích gộp của Xiao (2023)1 , minocyclin 100 mg cho hiệu quả điều trị tương đương doxycyclin 40 mg trong trứng cá đỏ, đồng thời ít tác dụng không mong muốn (TDKMM) hơn so với doxycyclin 100 mg. Do đó, minocyclin 100 mg đường uống có thể xem là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho trứng cá đỏ thể sẩn mủ. Isotretinoin là một retinoid tổng hợp, chủ yếu được sử dụng trong điều trị trứng cá thông thường mức độ nặng. Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy isotretinoin liều 0,1–0,3 mg/kg/ngày cũng mang lại hiệu quả tốt trong điều trị trứng cá đỏ. Tại Việt Nam, cả minocyclin và isotretinoin đều được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh này, tuy nhiên cho đến 2 nay vẫn chưa có nghiên cứu nào tổng hợp kết quả điều trị bằng minocyclin, cũng như so sánh hiệu quả giữa hai thuốc này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “So sánh hiệu quả điều trị bệnh trứng cá đỏ thể sẩn mủ bằng minocyclin và isotretinoin” với hai mục tiêu: 1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng và các yếu tố liên quan của bệnh nhân trứng cá đỏ đến khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương từ tháng 09/2024 đến tháng 09/2025. 2. So sánh kết quả điều trị trứng cá đỏ thể sẩn mủ bằng minocyclin và isotretionin.