Please use this identifier to cite or link to this item:
http://dulieuso.hmu.edu.vn/handle/hmu/5747Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | Vũ Văn, Khâm | - |
| dc.contributor.advisor | Hà Trần, Hưng | - |
| dc.contributor.author | Vũ Thị, Diễm Quỳnh | - |
| dc.date.accessioned | 2025-11-13T04:08:11Z | - |
| dc.date.available | 2025-11-13T04:08:11Z | - |
| dc.date.issued | 2025 | - |
| dc.identifier.uri | http://dulieuso.hmu.edu.vn/handle/hmu/5747 | - |
| dc.description.abstract | TÓM TẮT LUẬN VĂN Tên đề tài: Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học ở bệnh nhân ngộ độc cấp hóa chất bảo vệ thực vật mới nổi có tổn thương thần kinh trung ương Đặt vấn đề: Ngộ độc hóa chất bảo vệ thực vật (HCBVTV) là vấn đề y tế nghiêm trọng toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển. Ở Việt Nam, ngộ độc cấp HCBVTV vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong tại các trung tâm chống độc, trong đó các hợp chất fluoroacetate, glufosinate và diquat ngày càng được ghi nhận nhiều. Các chất này có cơ chế tác động phức tạp, độc tính thần kinh cao và thường gây tổn thương đặc hiệu trên cộng hưởng từ (MRI) sọ não. Tuy nhiên, trong nước hiện còn thiếu các nghiên cứu hệ thống mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học và các yếu tố liên quan đến tổn thương thần kinh trung ương ở nhóm bệnh nhân này. Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh cộng hưởng từ sọ não của bệnh nhân ngộ độc cấp một số HCBVTV mới nổi điều trị tại Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến tổn thương thần kinh trung ương trên phim cộng hưởng từ sọ não. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hồi cứu được thực hiện trên 98 bệnh nhân ngộ độc cấp các hóa chất fluoroacetate, glufosinate, diquat có tổn thương thần kinh trung ương, điều trị nội trú tại Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai từ 01/2024 đến 06/2025. Tất cả bệnh nhân được lựa chọn khi có ≥2/3 tiêu chí ngộ độc cấp theo Nguyễn Thị Dụ và có ít nhất một lần chụp MRI sọ não. Loại trừ các trường hợp có tiền sử động kinh hoặc tổn thương thần kinh trung ương trước đó. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án, kết quả xét nghiệm, phim MRI và phân tích bằng các phương pháp thống kê mô tả và so sánh nhóm. Kết quả chính: Đặc điểm chung: Nam giới chiếm 59,4%, tuổi trung bình 42 ± 14,5; nông dân chiếm 50,5%. Fluoroacetate là tác nhân phổ biến nhất (73,5%), tiếp theo là glufosinate (15,3%) và diquat (11,2%). Đặc điểm lâm sàng: Fluoroacetate: tăng trương lực cơ, co giật, hôn mê, toan chuyển hóa. Glufosinate: hôn mê (80%), co giật (53,3%), suy hô hấp (73,3%), liên quan tăng ammoniac máu. Diquat: nôn đau bụng, suy thận cấp (81,8%), sốc và tử vong cao (72,7%). Đặc điểm MRI: Fluoroacetate: tổn thương thể trai (94,4%), trung tâm bán bầu dục (62,5%), phù bào cấp (DWI↑/ADC↓), hồi phục 47,5% sau 7–10 ngày. Glufosinate: tổn thương thể trai (81,8%), kiểu RESLES (46,7%), xuất hiện rõ sau ≥63,5 giờ và hồi phục ≥9 ngày → gợi ý cửa sổ MRI 48–72h và tái chụp sau 7–10 ngày. Diquat: tổn thương thân não (66,7%), nhân xám (50%), đồi thị (33,3%), tiến triển hoại tử trắng trung ương. Yếu tố liên quan: GCS thấp, toan chuyển hóa, lactat và creatinin tăng liên quan tổn thương lan tỏa (fluoroacetate). Thời gian từ uống đến MRI1 ≥63,5 giờ và MRI2 ≥9 ngày có giá trị dự báo phát hiện và hồi phục tổn thương (glufosinate). Nhập viện muộn, lactat tăng và GCS thấp liên quan tổn thương tiến triển (diquat). Kết luận: Ngộ độc fluoroacetate, glufosinate và diquat đều có khả năng gây tổn thương thần kinh trung ương đặc trưng trên MRI, phản ánh các cơ chế bệnh sinh khác nhau. Thời điểm chụp MRI đóng vai trò then chốt trong phát hiện và theo dõi tiến triển tổn thương. Các chỉ dấu lâm sàng (GCS, co giật, suy hô hấp) và sinh hóa (toan chuyển hóa, lactat, ammoniac) giúp định hướng đánh giá và tiên lượng sớm biến chứng thần kinh. Nghiên cứu góp phần làm rõ đặc điểm hình ảnh học, diễn biến tổn thương và giá trị tiên lượng của MRI, từ đó hỗ trợ lâm sàng trong theo dõi, chẩn đoán và điều trị bệnh nhân ngộ độc HCBVTV mới nổi. | vi_VN |
| dc.description.tableofcontents | ĐẶT VẤN ĐỀ 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3 1.1.Tổng quan về hóa chất bảo vệ thực vật mới nổi 3 1.2. Cơ chế độc tính thần kinh trung ương do ngộ độc cấp HCBVTV 4 1.2.1. Cơ chế độc tính kích thích thần kinh 4 1.2.2. Suy giảm năng lượng tế bào 5 1.2.3. Stress oxy hóa 6 1.2.4. Tăng ammoniac máu 6 1.2.5. Cơ chế tổn thương thứ phát 7 1.3. Tổng quan hình ảnh cộng hưởng từ trong ngộ độc cấp 7 1.3.1. Giải phẫu sọ não MRI và mối liên hệ với tổn thương trong ngộ độc cấp 7 1.3.2. Ý nghĩa các chuỗi xung MRI trong tổn thương não do độc chất 9 1.4. Đại cương về ngộ độc glufosinate 11 1.4.1. Cơ chế bệnh sinh 11 1.4.2. Đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân ngộ độc cấp glufosinate 11 1.4.3. Hình ảnh cộng hưởng từ sọ não trong ngộ độc glufosinat 13 1.4.4. Các yếu tố liên quan đến tổn thương não trên MRI 15 1.5. Đại cương về ngộ độc fluoroacetate 17 1.5.1. Cơ chế bệnh sinh 17 1.5.2. Đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân ngộ độc cấp fluoroacetate 18 1.5.3. Hình ảnh cộng hưởng từ sọ não trong ngộ độc fluoroacetate 20 1.5.4. Các yếu tố liên quan đến tổn thương não trên MRI do ngộ độc fluoroacetate 22 1.6. Đại cương về ngộ độc diquat 25 1.6.1. Cơ chế bệnh sinh 25 1.6.3. Hình ảnh cộng hưởng từ sọ não trong ngộ độc diquat 28 1.6.4. Các yếu tố liên quan đến tổn thương não trên MRI trong ngộ độc diquat 30 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1. Đối tượng nghiên cứu 33 2.1.1. Đối tượng 33 2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân. 33 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ 33 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 33 2.3. Phương pháp nghiên cứu 33 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 33 2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu 33 2.3.4. Phương tiện nghiên cứu 34 2.3.5. Các bước tiến hành nghiên cứu 34 2.3.6. Các biến số nghiên cứu 35 2.3.7. Một số tiêu chuẩn biến 37 2.3.8. Phương pháp xử lý số liệu 38 2.3.9. Đạo đức nghiên cứu 38 2.3.10. Sơ đồ nghiên cứu 39 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 40 3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 40 3.1.1. Đặc điểm phân bố về tuổi, giới 40 3.1.2. Phân bố bệnh nhân theo nghề nghiệp 41 3.1.3. Phân bố bệnh nhân theo tiền sử bệnh lý về tâm thần 42 3.1.4. Phân bố bệnh nhân theo loại HCBVTV 42 3.2. Đặc điểm lâm sàng 43 3.2.1. Phân bố bệnh nhân theo thời gian vào viện 43 3.2.2. Đặc điểm triệu chứng khởi phát 43 3.2.3. Đặc điểm triệu chứng lâm sàng 44 3.2.4. Kết quả điều trị 47 3.3. Đặc điểm hình ảnh học 49 3.3.1. Thời gian chụp MRI sọ não lần 1 49 3.3.2. Thời gian chụp MRI sọ não lần 2 49 3.3.3. Đặc điểm phân bố vị trí tổn thương trên MRI lần 1 50 3.3.4. Đặc điểm phân bố vị trí tổn thương trên MRI lần 2 51 3.3.5. Đặc điểm diễn tiến tổn thương giữa 2 lần chụp MRI sọ não 52 3.3.6. Phân bố đặc điểm tín hiệu theo chuỗi xung trên MRI sọ não lần 1 52 3.3.7. Phân bố đặc điểm tín hiệu theo chuỗi xung trên MRI sọ não lần 2 53 3.4. Yếu tố liên quan đến tổn thương não 54 3.4.1. Yếu tố liên quan đến tổn thương não do ngộ độc fluoroacetate 54 3.4.2. Yếu tố liên quan đến tổn thương não do ngộ độc glufosinate 56 3.4.3. Yếu tố liên quan đến tổn thương não do ngộ độc diquat 58 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN KẾT QUẢ 61 4.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 61 4.1.1. Đặc điểm về giới 61 4.1.2. Đặc điểm về tuổi 61 4.1.3. Đặc điểm về nghề nghiệp 62 4.1.4. Đặc điểm về bệnh lý tâm thần 63 4.1.5. Đặc điểm về phân bố loại HCBVTV gây tổn thương 64 4.2. Đặc điểm lâm sàng 64 4.2.1. Đặc điểm về thời gian vào khoa 64 4.2.2. Đặc điểm triệu chứng khởi phát 65 4.2.3. Triệu chứng thần kinh trung ương 66 4.2.4. Triệu chứng cơ quan khác 67 4.2.5. Diễn biến rối loạn GCS 69 4.3. Kết quả điều trị 71 4.4. Đặc điểm hình ảnh học 72 4.4.1. Thời gian chụp MRI sọ não 72 4.4.2. Đặc điểm tổn thương trên MRI 73 4.5. Yếu tố liên quan đến tổn thương não trên hình ảnh học do Fluoroacetate 75 4.5.1. Yếu tố lâm sàng 75 4.5.2. Yếu tố cận lâm sàng 76 4.5.3. Yếu tố thời gian 77 4.6. Yếu tố liên quan đến tổn thương não trên hình ảnh học do glufosinate 78 4.6.1. Mối tương quan giữa thời gian chụp MRI và sự xuất hiện tổn thương não 78 4.6.2. Mối tương quan giữa thời gian chụp MRI lần 2 và sự tiến triển tổn thương não 80 4.7. Yếu tố liên quan đến tổn thương não trên hình ảnh học do diquat 81 4.7.1. Yếu tố lâm sàng 81 4.7.2. Yếu tố cận lâm sàng 82 4.7.3. Yếu tố thời gian 82 KẾT LUẬN 84 | vi_VN |
| dc.language.iso | vi | vi_VN |
| dc.subject | HCBVTV | vi_VN |
| dc.subject | MRI sọ não | vi_VN |
| dc.subject | mới nổi | vi_VN |
| dc.subject | glufosinate | vi_VN |
| dc.subject | fluoroacetate | vi_VN |
| dc.subject | diquat | vi_VN |
| dc.title | Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học ở bệnh nhân ngộ độc cấp hóa chất bảo vệ thực vật mới nổi có tổn thương thần kinh trung ương | vi_VN |
| dc.type | Thesis | vi_VN |
| Appears in Collections: | Luận văn bác sĩ nội trú | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 2025NTvuthidiemquynh.pdf Restricted Access | 2.43 MB | Adobe PDF |  Sign in to read | |
| 2025NTvuthidiemquynh.doc Restricted Access | 9.09 MB | Microsoft Word |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.