Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh điện não đồ của trạng thái động kinh co giật

Abstract

Trạng thái động kinh (TTĐK) là tình trạng cấp cứu thần kinh thường gặp với tỉ lệ tử vong, tỉ lệ để lại di chứng thần kinh cao nên cần phải được chẩn đoán kịp thời và điều trị tích cực. Tuy nhiên, việc tiếp cận chẩn đoán, theo dõi cũng như điều trị trạng thái động kinh còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Đa số các nghiên cứu trước đây sử dụng định nghĩa cũ của trạng thái động kinh là một cơn động kinh kéo dài hơn 30 phút hoặc bao gồm các cơn động kinh mà ý thức giữa các cơn không hồi phục, bởi vậy các đặc điểm về dịch tễ, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, tiên lượng và kết cục điều trị có nhiều điểm khác biệt so với việc sử dụng định nghĩa mới theo Liên hội chống Động kinh Thế giới (ILAE) năm 2015. Trạng thái động kinh có tỉ lệ tử vong cao từ 9 – 30%, tỉ lệ để lại di chứng thần kinh 31,6% đồng thời làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống và khả năng quay trở lại hoạt động bình thường trước đó của người bệnh. Tất cả các loại động kinh, bao gồm cả cơn cục bộ và cơn vắng, đều có thể tiến triển thành trạng thái động kinh, nhưng dạng phổ biến và nghiêm trọng nhất là trạng thái động kinh co giật toàn thể. Trong việc tiếp cận với trạng thái động kinh co giật phải lưu ý rằng “thời gian là não”, khi thời gian co giật kéo dài sẽ dẫn đến chết tế bào thần kinh, tình trạng mất ổn định về tim mạch, hô hấp, thiếu oxy, hạ đường huyết và tăng thân nhiệt. Việc trì hoãn trong chẩn đoán và điều trị TTĐK sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc tăng dần theo thời gian co giật, trong khi điều trị sớm sẽ giúp cải thiện tiên lượng của trạng thái động kinh. Hầu hết các nghiên cứu về trạng thái động kinh đã được tiến hành ở các nước có điều kiện cơ sở vật chất. Các quốc gia có nguồn lực thấp hơn có gánh nặng không cân xứng về trạng thái động kinh do khoảng cách điều trị bệnh động kinh lớn hơn. Ở một số quốc gia Đông Nam Á có điều kiện kinh tế, y tế, xã hội gần như tương đồng với Việt Nam, khoảng thời gian trung bình của TTĐK trước khi được điều trị là 3 giờ, điều này liên quan đến việc chẩn đoán và điều trị thiếu sự chính xác và kịp thời, thiếu nhân viên được đào tạo phù hợp và hạn chế về các thiết bị chẩn đoán, khoảng cách địa lý và khó khăn trong việc vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế, thiếu thuốc chống động kinh đường tĩnh mạch ở các cơ sở y tế ban đầu. Điện não đồ liên tục là phương tiện cần thiết trong chẩn đoán và theo dõi trạng thái động kinh tuy nhiên ở hầu hết các bệnh viện ở Việt Nam vẫn chưa triển khai được thiết bị này do thiếu nguồn lực y tế. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh điện não đồ của trạng thái động kinh rất đa dạng, phong phú và mối tương quan giữa các đặc điểm trên còn nhiều phức tạp. Tuy nhiên, ở Việt Nam các nghiên cứu về trạng thái động kinh vẫn còn hạn chế, vậy nên câu hỏi cần được đặt ra là: “Các đặc điểm và mối liên quan nào giữa triệu chứng lâm sàng và điện não đồ ở bệnh nhân trạng thái động kinh co giật?” Do đó chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh điện não đồ của trạng thái động kinh co giật” với 2 mục tiêu: Mục tiêu 1: Mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh điện não đồ của trạng thái động kinh co giật. Mục tiêu 2: Phân tích mối liên quan giữa hình ảnh điện não đồ và lâm sàng.