ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ ĐO KHUYẾCH TÁN KHÍ CO QUA MÀNG PHẾ NANG MAO MẠCH Ở BỆNH NHÂN BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH

Abstract

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một bệnh phổ biến có thể phòng ngừa và điều trị được, đặc trưng bởi sự hiện diện triệu chứng hô hấp dai dẳng và giới hạn dòng khí do đường dẫn khí và/hoặc bất thường ở phế nang thường do tiếp xúc với các phần tử hoặc chất khí độc hại1. Hiện nay, COPD là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 trên toàn thế giới, gây gánh nặng đáng kể cho nền kinh tế xã hội và có chiều hướng ngày càng tăng 2. Theo báo cáo của WHO, 3,17 triệu người chết vì COPD năm 2015 và 251 triệu người mắc COPD năm 2016 trên toàn cầu . Ước tính đến năm 2030 có trên 4,5 triệu người chết hàng năm do COPD và các bệnh đồng mắc3. Chẩn đoán sớm và điều trị COPD có vai trò vô cùng quan trọng, nhằm mục tiêu giảm gánh nặng bệnh tật, giảm tỷ lệ tử vong, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Chẩn đoán COPD được cân nhắc trên các bệnh nhân có các triệu chứng hô hấp mạn tính như khó thở , ho hay khạc đờm mạn tính và /hoặc tiền sử phơi nhiễm với các yếu tố nguy cơ. Chẩn đoán xác định COPD dựa vào kết quả đo chức năng hô hấp, với chỉ số Gansler <0,7 sau test hồi phục phế quản1. Xét nghiệm đo khả năng khuyếch tán khí CO qua màng phế nang mao mạch (DLCO), là một trong những xét nghiệm mới, hiện đại, chính xác, giúp đánh giá khả năng trao đổi khí của phổi, đánh giá được tình trạng giãn phế nang, giảm khuếch tán khí của bệnh nhân4. Đo DLCO nhanh, an toàn và dễ thực hiện đối với hầu hết bệnh nhân. Khả năng gắng sức được coi là tiêu chuẩn rất quan trọng trong đánh giá bệnh nhân COPD và từ lâu FEV1 là phép đo dùng trong định nghĩa mức độ nặng của COPD. Tuy nhiên, một tỷ lệ khá cao bệnh nhân không có mối tương quan giữa FEV1 và khả năng gắng sức. Trong khi đó, khả năng khuếch tán khí CO qua màng phế nang mao mạch (DLCO) được chứng minh có giá trị nhất trong việc dự đoán khả năng gắng sức của bệnh nhân COPD5. Ngoài ra, DLCO đã chứng minh được ưu điểm của nó khi được coi là một trong những dấu hiệu đầu tiên chỉ điểm tiến triển của bệnh với dự đoán được độ bão hòa oxy máu động mạch trong gắng sức với độ nhạy và đặc hiệu cao hơn hẳn FEV1 ở bệnh nhân COPD, bệnh phổi kẽ và nhóm đối tượng không chọn lọc khác5–7. Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đo khuếch tán khí CO qua màng phế nang mao mạch ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ’’với các mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, và giá trị DLCO ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 2. Nhận xét mối liên quan của DLCO với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính