THỰC TRẠNG TRẦM CẢM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP VẨY NẾN

Abstract

Viêm khớp vảy nến (VKVN) là bệnh lý viêm các khớp ngoại biên có thể kết hợp với cột sống và có liên quan tới vảy nến trên da1. Ước tính bệnh nhân VKVN chiếm khoảng 1% đến 3% dân số thế giới năm 20132. Viêm khớp vẩy nến biểu hiện tổn thương ở ngoài da, khớp3. Các tổn thương da, bệnh sẽ làm thay đổi diện mạo bệnh nhân, tổn thương tại khớp diễn biến mạn tính, tiến triển từng đợt dẫn đến phá huỷ khớp dẫn đến tàn phế, mất chức năng vận động, từ đó dẫn tới tình trạng bệnh nhân tự ti, không hòa nhập, thậm chí có người mắc trầm cảm4. Trầm cảm là một bệnh lý của rối loạn cảm xúc biểu hiện đặc trưng bởi khí sắc trầm uất, mất mọi quan tâm hứng thú, giảm năng lượng dẫn tới sự mệt mỏi và giảm hoạt động, phổ biến là mệt mỏi rõ rệt chỉ sau một cố gắng nhỏ, tồn tại trong một khoảng thời gian kéo dài ít nhất 2 tuần5. Theo WHO năm 2017 trên thế giới có khoảng 300 triệu người mắc trầm cảm và tăng rất nhanh trên 18% từ năm 2005 đến năm 20156. Ngày càng có nhiều nghiên cứu trên thế giới khẳng định viêm khớp vẩy nến có liên quan đến trầm cảm. Theo EZ Zusman năm 2018, tỉ lệ trầm cảm dựa vào 6 nghiên cứu trên 22163 bệnh nhân viêm khớp vẩy nến là 20%7. Trong thực hành chẩn đoán trầm cảm người ta đã sử dụng nhiều thang điểm để đánh giá như sàng lọc trầm cảm bằng ICD-10, bảng câu hỏi HADS, bảng câu hỏi Patient Health Question (PHQ-9). Trong đó bảng câu hỏi PHQ-9 được coi là bảng câu hỏi ngắn gọn, có độ tin cậy cao, được nghiên cứu và ứng dụng trên lâm sàng ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là ở Việt Nam, bộ câu hỏi PHQ-9 đã được chuẩn hóa để sàng lọc và chẩn đoán trầm cảm. Tuy nhiên ở nước ta cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu đánh giá rối loạn trầm cảm ở bệnh nhân VKVN. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng trầm cảm và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân VKVN” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả thực trạng trầm cảm ở bệnh nhân viêm khớp vẩy nến bằng bộ câu hỏi PHQ-9. 2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến trầm cảm ở bệnh nhân viêm khớp vẩy nến