NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BẠCH BIẾN THỂ KHÔNG PHÂN ĐOẠN TIẾN TRIỂN BẰNG UỐNG CORTICOID LIỀU XUNG NHỎ VÀ BÔI TACROLIMUS

Abstract

Bạch biến (vitiligo) là bệnh da mạn tính trong đó các tế bào sắc tố nằm ở màng đáy của thượng bì bị tổn thương hoặc bị phá hủy hoàn toàn dẫn đến mất sắc tố da, biểu hiện là những đám da trắng danh giới rõ, không có vẩy, không teo da, không ngứa. Bệnh có thể gặp cả ở niêm mạc, lông/tóc, mắt. Bạch biến là bệnh lý da thuộc nhóm bệnh da giảm sắc tố. Đây là bệnh thường gặp trong chuyên ngành da liễu. Bệnh chiếm từ 1-2% dân số thế giới và có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, đa số khởi phát bệnh từ tuổi trẻ. Bệnh bạch biến không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý, thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Căn nguyên và cơ chế bệnh sinh của bạch biến được nhiều tác giả nghiên cứu nhưng hiện nay chưa hoàn toàn biết rõ. Nhiều tác giả cho rằng sinh bệnh học bệnh bạch biến có liên quan đến cơ chế di truyền, thần kinh thể dịch, tự phá hủy (self-destruction), tự miễn và virus. Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị đang được áp dụng ở Việt Nam như thuốc bôi tại chỗ, thuốc uống, ánh sáng trị liệu, phẫu thuật ghép tế bào..., tuy nhiên hiệu quả của các phương pháp trên còn hạn chế. Nhiều bệnh nhân có đáp ứng không cao với điều trị đặc biệt là bạch biến thể không phân đoạn tiến triển. Sử dụng dexamethasone đơn thuần được Radakovic-Fijan , A M Fürnsinn-Friedl, H Hönigsmann, A Tanew (2001) [31] nghiên cứu 29 bệnh nhân bạch biến trong đó có 25 bệnh nhân thể tiến triển với liều xung nhỏ dexamethasone 10mg/tuần uống 2 ngày liên tiếp, nghỉ 5 ngày, thời gian điều trị 24 tuần. Kết quả có đáp ứng tốt trên 2 bệnh nhân (6.9%), cải thiện trung bình và nhẹ là 3 bệnh nhân (10.3%), 21 bệnh nhân không đáp ứng điều trị (72.4%). Điều trị xung bằng dexamethasone đường uống có hiệu quả trong việc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh bạch biến nhưng không tạo ra sự tái tạo sắc trong phần lớn nhóm bệnh nhân. Sử dụng tacrolimus đơn thuần bôi tại chỗ trong điều trị bạch biến thể hoạt động được 29 đề tài nghiên cứu từ năm 2002 đến năm 2014 với 709 bệnh nhân [4] được điều trị bằng bôi tacrolimus đơn thuần, ngày 2 lần, thời gian điều trị trung bình là 5,2 tháng. Kết quả cho thấy đáp ứng kém trong 2 tháng đầu, hiệu quả bắt đầu cải thiện sau 6 tháng chiếm 50% tổng số bệnh nhân. Đến nay, việc điều trị bệnh bạch biến vẫn đang là vấn đề khó, còn gặp nhiều nan giải. Các phương pháp điều trị đơn thuần hoặc kết hợp các phương pháp điều trị khác nhau để điều trị bệnh bạch biến đã được nghiên cứu nhưng chưa có phương pháp nào thực sự hiệu quả, đạt tỷ lệ 100% khỏi bệnh. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Nghiên cứu kết quả điều trị bạch biến thể không phân đoạn tiến triển bằng uống corticoid liều xung nhỏ và bôi tacrolimus” với mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố liên quan ở bệnh bạch biến không phân đoạn tiến triển đến khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương từ tháng 7/2020 đến tháng 6/2021. 2. Đánh giá kết quả điều trị bạch biến thể không phân đoạn tiến triển bằng uống dexamethasone liều xung nhỏ và bôi tacrolimus.