Mối liên quan giữa hình ảnh X - quang lồng ngực với mức độ nặng của viêm tiểu phế quản ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương

Abstract

Viêm tiểu phế quản (VTPQ) là một bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính (NKHHCT) phổ biến, chủ yếu gặp ở trẻ dưới 1 tuổi. Bệnh có biểu hiện lâm sàng đa dạng, từ nhẹ tới nặng, có thể suy hô hấp đe dọa đến tính mạng của trẻ.1 Bệnh thường xảy ra vào mùa đông xuân, nguyên nhân thường gặp gây VTPQ là virus hợp bào hô hấp (RSV), chiếm khoảng trên 50% trường hợp; ngoài ra một số nguyên nhân khác cũng hay gặp là virus cúm, á cúm, adenovirus, rhinovirus và vi khuẩn không điển hình là Mycoplasma pneumoniae và Chlamydia pneumoniae.2 Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 150 triệu ca mới mắc hàng năm, 11 - 20 triệu (7% - 13%) trong số đó là những trường hợp nặng, cần phải nhập viện. Trong số các trẻ nhập viện, tỷ lệ tử vong chung là 1% - 7% và có thể lên tới 40% ở nhóm trẻ có nguy cơ cao.3 Việc phân loại mức độ nặng của bệnh rất cần thiết để có thể điều trị kịp thời tránh những diễn biến xấu cho bệnh nhi. Bên cạnh đó việc tìm hiểu các yếu tố liên quan đến mức độ nặng của bệnh giúp cho quá trình tiên lượng là điều quan trọng. Theo các nghiên cứu trên thế giới và trong nước, mức độ nặng của bệnh liên quan đến một số yếu tố nguy cơ như: tuổi mắc bệnh, tuổi thai, cân nặng khi sinh thấp, các bất thường bẩm sinh kèm theo (bất thường đường thở bẩm sinh, tim bẩm sinh có huyết động thay đổi, bệnh phổi mạn tính…), tuổi mẹ trẻ, thực hành nuôi con bằng sữa mẹ, bố, mẹ hút thuốc lá, điều kiện kinh tế kém, dịch vụ y tế tại địa phương.4 Thăm dò cận lâm sàng trong viêm tiểu phế quản như X - quang lồng ngực và tìm hiểu vai trò của nó trong viêm tiểu phế quản cũng đã được các tác giả nước ngoài đề cập trong các nghiên cứu. Một số nghiên cứu cho rằng không nên chụp X - quang thường quy với các trường hợp viêm tiểu phế quản, và khuyến cáo rằng chụp X - quang lồng ngực chỉ nên được thực hiện trong trường hợp bệnh diễn biến lâm sàng bất thường, đáp ứng điều trị chậm hoặc cần chẩn đoán phân biệt.5–7 Một nghiên cứu tổng quan của Bordley và cộng sự tổng hợp từ nhiều nghiên cứu, trong đó thử nghiệm của Shaw và cộng sự chỉ ra rằng những bệnh nhân có xẹp phổi trên X - quang lồng ngực có mức độ nghiêm trọng của bệnh cao gấp 2,7 lần (95% CI: 1,97 - 3,7) so với những bệnh nhân không có dấu hiệu này trên X - quang lồng ngực.8 Nghiên cứu khác của Dawson và cộng sự lại chứng minh rằng không có mối tương quan giữa những dấu hiệu bất thường trên phim X - quang lồng ngực và mức độ nghiêm trọng của bệnh.9,10 Tại Việt Nam, các dữ liệu nghiên cứu về vai trò của X - quang lồng ngực trong viêm tiểu phế quản còn hạn chế. Nghiên cứu của Hồ Chí Thanh năm 2002 có thống kê các hình ảnh thường gặp trong viêm tiểu phế quản tuy nhiên không tìm hiểu đến mối liên quan giữa những hình ảnh này và các mức độ lâm sàng của bệnh.11 Năm 2004 Phạm Thị Minh Hồng cũng nghiên cứu trên các bệnh nhân viêm tiểu phế quản tại Bệnh viện Nhi đồng 2 và nhận thấy hình ảnh xẹp phổi trên X - quang lồng ngực có liên quan đến mức độ nặng của bệnh.12 Trong thực hành lâm sàng thì chụp X - quang lồng ngực cũng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được chỉ định khá rộng rãi, các bác sỹ sẽ tìm hiểu các tổn thương đặc hiệu trên phim chụp như tình trạng ứ khí, xẹp phổi… Tuy nhiên, đồng thời cũng phải tìm hiểu mối liên quan giữa hình ảnh X - quang lồng ngực và mức độ nặng của viêm tiểu phế quản, điều này giúp cho các bác sỹ lâm sàng thực hiện tốt hơn chẩn đoán mức độ bệnh và can thiệp điều trị phù hợp. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài: “ Mối liên quan giữa hình ảnh X - quang lồng ngực với mức độ nặng của viêm tiểu phế quản ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương ” với 2 mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, X - quang lồng ngực của viêm tiểu phế quản ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Nhận xét mối liên quan giữa hình ảnh X - quang lồng ngực và mức độ nặng của viêm tiểu phế quản ở trẻ em.