ứNG DụNG XéT NGHIệM ĐộNG HọC ĐÔNG MáU (ROTEM) TRONG CHẩN ĐOáN Và ĐIềU TRị RốI LOạN ĐÔNG MáU ở BệNH NHÂN CHảY MáU SAU Đẻ

Abstract

Một trong những bệnh lý mà các nhân viên y tế chuyên ngành Hồi sức cấp cứu phải đối mặt là tình trạng nguy hiểm tính mạng ở bệnh nhân chảy máu sau đẻ. Theo WHO, “chảy máu sau đẻ (CMSĐ) được chẩn đoán xác định là khi chảy máu với số lượng trên 500ml sau khi sổ thai với đẻ thường và trên 1000ml với đẻ mổ”1. Thống kê tại Mỹ năm 2013, tỷ lệ tử vong liên quan đến sinh đẻ là 17,3 ca trên 100000 ca sinh, trong đó nguyên nhân tử vong do CMSĐ là xấp xỉ 11,4%2. Tại Việt Nam, CMSĐ chiếm 3 - 8% tổng số sinh. CMSĐ là tai biến thường gặp nhất trong năm tai biến sản khoa (chiếm 50%) và cũng là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trong các nguyên nhân tử vong liên quan đến sinh đẻ3. Vấn đề đặt ra là một tình trạng hỗn hợp vòng xoắn bệnh lý, càng chảy máu thì càng gây rối loạn đông máu và ngược lại càng rối loạn đông máu thì càng gây chảy máu nặng thêm. Hiện nay, để chẩn đoán rối loạn đông máu chủ yếu vẫn dựa vào các xét nghiệm thường quy như đếm số lượng tiểu cầu, thời gian prothrombin (PT), thời gian aPTT, định lượng fibrinogen …Bên cạnh những ưu điểm không thể phủ nhận được như tính phổ biến, giá thành rẻ, dễ phân tích…, những xét nghiệm này cũng còn nhiều hạn chế, đặc biệt đối với nhóm bệnh nhân cấp cứu, như thời gian đợi kết quả xét nghiệm lâu (thường trên 2 giờ), thông tin rời rạc, không phản ánh đầy đủ quá trình đông máu trong cơ thể và không dự đoán chính xác được nhu cầu truyền máu dẫn đến hậu quả là truyền các chế phẩm máu quá mức hoặc không đủ hoặc không cần thiết 4. Sự ra đời của xét nghiệm đàn hồi cục máu đồ (thromboelastography-TEG), gần đây xét nghiệm ghi động học đông máu - ROTEM (rotational thromboelastometry) đã góp phần giúp các nhà lâm sàng định hướng nhanh chóng (trong vòng 15 phút kể từ lúc làm xét nghiệm) loại hình rối loạn đông máu, phân tích thời gian đông toàn bộ của máu toàn phần, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành cục máu đông, xem xét khả năng duy trì độ bền của cục máu được hình thành cũng như thời gian tiêu cục máu và các yếu tố ảnh hưởng… từ đó giúp định hướng nhanh tới căn nguyên gây rối loạn đông máu. Bên cạnh đó cũng giúp người thực hành lựa chọn đúng và tính toán được liều cũng như đích cần đạt của các loại chế phẩm máu, góp phần hạn chế những tác dụng không mong muốn của truyền máu cũng như tiết kiệm được kinh phí và giảm số ngày điều trị cho bệnh nhân 5. Hiện tại, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về vài trò của ROTEM trong chẩn đoán rối loạn đông máu do chấn thương, trong ghép tạng, sản khoa… Tuy nhiên tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào nghiên cứu về tổng thể tình trạng rối loạn đông máu trên bệnh nhân biến chứng chảy máu sau đẻ cũng như vai trò của xét nghiệm ghi động học đông máu trong chẩn đoán và định hướng truyền các chế phẩm máu cho các đối tượng này. Vì những lý do trên chúng tôi quyết định thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu: 1, Mô tả đặc điểm lâm sàng và kết quả một số xét nghiệm đông cầm máu thường qui ở những bệnh nhân chảy máu sau đẻ tại khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai. 2, Nhận xét diễn biến của rối loạn đông máu và kết quả xét nghiệm ROTEM hướng dẫn điều trị ở những bệnh nhân trên.