ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ LAO KHỚP HÁNG TẠI BỆNH VIỆN PHỔI TRUNG ƯƠNG

Abstract

Bệnh lao là bệnh lý thường gặp trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Theo một nghiên cứu của WHO thì 1/3 dân số thế giới nhiễm vi khuẩn lao, khoảng 8 đến 10 triệu trường hợp mắc lao mới xảy ra hàng năm trên toàn thế giới và tỷ lệ mắc bệnh lao hiện đang gia tăng 1. Ngày nay bệnh lao có xu hướng gặp ở cả các nước đang phát triển và các nước phát triển, đặc biệt do sự gia tăng số ca bệnh nhân suy giảm hệ thống miễn dịch 2 3. Bệnh lao ngày càng nguy hiểm và khó điều trị do kết hợp với nhiễm HIV với 13 triệu người đồng nhiễm lao – HIV trên thế giới 2. Bên cạnh đó là sự xuất hiện những chủng vi khuẩn lao kháng thuốc, đa kháng thuốc, siêu kháng thuốc làm cho bệnh lao ngày càng nguy hại và gây ra cái chết cho gần 2 triệu người hằng năm 2. Tỉ lệ lao kháng thuốc tại Việt Nam năm 2017 là 4,1% lao mới mắc và 17% lao đang điều trị 4. Trong các loại viêm khớp do vi khuẩn thì viêm khớp do vi khuẩn lao chiếm hàng đầu. Tất cả các xương, khớp đều có thể bị tổn thương, nhưng những xương xốp, khớp lớn và chịu trọng lực nhiều thường dễ bị bệnh hơn 5. Tổn thương thường khu trú ở một vị trí, rất ít khi ở nhiều vị trí. Trong lao các khớp chi dưới thì lao khớp háng chiếm tỷ lệ cao nhất với tỷ lệ 15-20 % 6, sau đó là lao khớp gối chiếm 10-15 %, lao khớp cổ chân 5-10 %, lao khớp bàn chân 5 % 7. Lao khớp háng là một tổn thương thứ phát 8. Thông thường, vi khuẩn lao tới khớp chủ yếu theo đường máu, ít trường hợp vi khuẩn theo đường bạch huyết, có thể theo đường tiếp cận như lao khớp háng do lan từ ổ áp xe lạnh của cơ thắt lưng. Vi khuẩn lao khi đến khớp sẽ gây ra các tổn thương phá hủy trần ổ cối, chỏm xương đùi, viêm dày bao hoạt dịch, tạo các ổ áp xe, hẹp khe khớp, muộn hơn gây ra dính khớp. Lao xương khớp nói chung và lao khớp háng nói riêng được đánh giá là một trong những dạng bệnh lao nguy hại hàng đầu vì lứa tuổi thường mắc bệnh là từ 16 – 45 tuổi; nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị tích cực sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống, vì hậu quả của bệnh này là gây tàn phế nặng nề tới các xương khớp bị lao. Điều trị bệnh lao chủ yếu là điều trị nội khoa bằng thuốc chống lao, phác đồ điều trị trong 12 tháng với 2 tháng đầu tấn công, 10 tháng sau duy trì. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm ở giai đoạn đầu, khoảng 90 – 95% bệnh nhân đạt được kết quả tốt với chức năng khớp háng gần như bình thường 3 9. Đối với những trường hợp bệnh nhân không đáp ứng tốt với điều trị nội khoa, khớp háng bị phá hủy, có áp xe, mảnh xương chết, cần phải can thiệp phẫu thuật làm sạch khớp 6. Những trường hợp viêm khớp tiến triển nên được điều trị thuốc lao ít nhất từ một đến hai tuần trước phẫu thuật 9. Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào đánh giá kết quả phẫu thuật cho bệnh nhân LKH đang hoạt động. Tại bệnh viện Phổi Trung ương, hàng năm chúng tôi tiếp nhận nhiều trường hợp LKH, trong đó đa số người bệnh ở giai đoạn muộn, có tổn thương ổ cối, chỏm xương đùi kèm theo các ổ áp xe, viêm dày bao hoạt dịch, các mảnh xương chết. Chúng tôi chỉ định điều trị phẫu thuật lao khớp háng cho bệnh nhân và đã đạt được kết quả ban đầu tương đối khả quan, để đánh giá toàn diện và khách quan phương pháp điều trị này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị lao khớp háng tại bệnh viện Phổi Trung ương” với hai mục tiêu: 1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân phẫu thuật lao khớp háng. 2. Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị lao khớp háng tại bệnh viện Phổi Trung ương giai đoạn 2016-2019.