ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU BỆNH CƠ TIM TRÊN NẠN NHÂN TỬ VONG DƯƠNG TÍNH VỚI CHẤT MA TÚY TẠI TRUNG TÂM PHÁP Y THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Abstract

Theo định nghĩa của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) chất ma túy (CMT) nói chung là một chất bất kỳ khi cơ thể sống hấp thụ làm thay đổi một số chức năng bình thường, chủ yếu là tâm sinh lý theo hướng lệ thuộc vào chất đó, biểu hiện bằng cảm giác thèm thuồng, ghiền, nghiện chất đó với các mức độ khác nhau1. Theo Cục Quản lý Dược phẩm Hoa Kỳ (The Drug Enforcement Administration – DEA), các chất ma túy được phân loại thành 4 nhóm dựa trên cách chúng tác động lên hệ thần kinh trung ương (vỏ não) và cơ thể bao gồm: các opioid, chất gây trầm cảm, chất kích thích, chất gây ảo giác2. Trong các nhóm trên, opiods là nhóm chất ma túy phổ biến, được sử dụng nhiều nhất đồng thời gây hậu quả nặng nề nhất với từng cá nhân sử dụng cũng như đối với xã hội (76% trường hợp tử vong do chất ma túy có liên quan tới nhóm chất này)3. Năm 2015, trên thế giới có khoảng 450.000 người tử vong do sử dụng chất ma túy, trong đó có 167.750 trường hợp liên quan trực tiếp tới sử dụng chất ma túy3. Chất ma túy tác động lên hầu hết các cơ quan, bộ phận trong cơ thể, trong đó hệ tim mạch có thể được coi là cơ quan đích, có tới 32% những người lạm dụng heroin có biểu hiện bất thường về tim mạch4. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tim của những người nghiện ma túy thường có những thay đổi dưới dạng: phì đại tâm thất, xơ hóa cơ tim, phì đại tế bào cơ tim, hoại tử tế bào cơ tim, chảy máu quanh mạch, xâm nhập tế bào viêm5…Nhiều nghiên cứu trước đây đã quan tâm tới mối liên quan giữa các opiate hay opioid với bệnh lý tim mạch mắc phải. Tuy nhiên, cho tới nay kết quả thu được không đồng nhất. Công bố của các tác giả Milroy và Dettmayer và cộng sự cho rằng việc lạm dụng các chất kích thích (như cocaine và amphetamines) có liên quan tới sự tăng sinh xơ của cơ tim, lạm dụng opiate đường tĩnh mạch thường liên quan tới thay đổi giải phẫu bệnh lâu dài trong mô tim6,7. Những người có thâm niên sử dụng opioid theo đường tĩnh mạch thường có thay đổi bất thường về giải phẫu bệnh tim, là một trong những nguyên nhân chính gây đột tử. Tại Việt Nam, trong giám định Pháp Y đã có một số đề tài nghiên cứu về các loại hình tổn thương tim. Tuy nhiên, cho tới nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về sự thay đổi giải phẫu bệnh của cơ tim trên những người sử dụng chất ma túy. Với mục đích tìm hiểu các biến đổi về hình thái học mô cơ tim và tác động lâu dài của chất ma túy lên cơ tim thông qua khám nghiệm tử thi những nạn nhân có lạm dụng chất ma túy, dương tính với xét nghiệm chất ma túy trong phủ tạng hoặc trong máu; đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giám định pháp y trong những trường hợp tử vong có liên quan tới chất ma túy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đặc điểm giải phẫu bệnh cơ tim trên nạn nhân tử vong dương tính với chất ma túy tại Trung tâm Pháp y Thành phố Hồ Chí Minh”. Với 2 mục tiêu chính sau: Mục tiêu 1: Mô tả tổn thương giải phẫu bệnh cơ tim trên những nạn nhân tử vong có sử dụng chất ma túy. Mục tiêu 2: Phân tích mối liên quan giữa các tổn thương cơ tim trên giải phẫu bệnh với tình trạng sử dụng chất ma túy và một số yếu tố liên quan khác.