“Đánh giá kết quả điều trị U lympho không Hodgkin tế bào NK/T típ mũi giai đoạn I-II tại Bệnh viện K”

Abstract

U lympho không Hodgkin thuộc nhóm bệnh tăng sinh ác tính dòng tế bào lympho, bệnh phát sinh và phát triển chủ yếu ở hệ thống hạch bạch huyết, tuy nhiên tế bào lympho còn phân bố ở khắp nơi trong cơ thể nên u lympho không Hodgkin có thể phát sinh ở ngoài hệ thống hạch bạch huyết như ở mũi xoang, dạ dày, ruột, phổi, xương, vú, da… U lympho không Hodgkin tế bào NK/T típ mũi là bệnh lý tăng sinh ác tính dòng tế bào chủ yếu có nguồn gốc từ tế bào diệt tự nhiên và một phần nhỏ từ tế bào lympho T. Đây là thể bệnh tiến triển nhanh và hiếm gặp. Trước đây bệnh còn được biết đến với tên gọi u hạt ác tính giữa mặt, biểu hiện lâm sàng điển hình thường ở vùng mũi hầu nhưng cũng có thể xâm lấn cơ quan lân cận khác như các xoang cạnh mũi, hốc mắt, hạch lympho; một số trường hợp có thể tổn thương ngoài vùng mũi hầu như: đường tiêu hóa, da, tinh hoàn, phổi1… Dịch tễ học của bệnh có sự khác biệt đáng kể giữa các chủng tộc và các vùng địa lý2. Bệnh hay gặp hơn ở nam giới (chiếm khoảng 64%) với độ tuổi trung bình 52 tuổi3. Trên mô bệnh học: hình thái tế bào có nhiều biến đổi, thường có xâm lấn mạch máu và có các dấu ấn hóa mô miễn dịch đặc hiệu4. U lympho tế bào NK/T típ mũi thường có liên quan mật thiết với virus Epstein- Barr (EBV)1. Khoảng 70-80% bệnh nhân được chẩn đoán ban đầu ở giai đoạn bệnh khu trú tại chỗ: I, II với biểu hiện lâm sàng phổ biến như: ngạt mũi, chảy nước mũi, chảy máu mũi, nổi hạch cổ, tổn thương hoại tử vùng mũi, vòm họng5... Điều trị u lympho tế bào NK/T tùy thuộc vào giai đoạn bệnh. Trước đây, với giai đoạn I, II thường sử dụng phác đồ hóa chất hoặc xạ trị đơn thuần. Tuy nhiên hiệu quả đạt được còn hạn chế, tỷ lệ đáp ứng thấp và tái phát toàn thân cao6,7. Gần đây, nhờ có sự ra đời của các kĩ thuật xạ trị tiên tiến với các phác đồ hóa chất mới, phương pháp hóa xạ trị đồng thời đã được nghiên cứu và áp dụng trong điều trị u lympho không Hodgkin tế bào NK/T típ mũi giai đoạn I, II. Các phác đồ được chứng minh có hiệu quả như: hóa xạ đồng thời với DeVIC hoặc Cisplatin hàng tuần, điều trị hóa chất bổ trợ (VIPD, VIDL…)8–10. Các phác đồ này đã được áp dụng và đưa vào các hướng dẫn điều trị tại các nước Châu Âu, Mĩ như ESMO, NCCN và cũng được đưa vào hướng dẫn điều trị tại Bệnh viện K11,12…Theo tác giả Kim (2009) với bệnh giai đoạn I, II được điều trị phác đồ hóa xạ trị đồng thời với Cisplatin theo tuần và hóa chất bổ trợ phác đồ VIPD 3 chu kì cho thấy tỷ lệ đáp ứng toàn bộ là 83%, sống thêm không tiến triển và sống thêm toàn bộ 3 năm lần lượt là 85% và 86%, độc tính gặp phải trong quá trình điều trị chấp nhận được8. Tại Việt Nam hiện nay, ít có công trình nghiên cứu nào báo cáo về hiệu quả cũng như độc tính của phương pháp hóa xạ trị đồng thời kết hợp hóa chất bổ trợ. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả điều trị U lympho không Hodgkin tế bào NK/T típ mũi giai đoạn I-II tại Bệnh viện K” với hai mục tiêu: 1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng u lympho không Hodgkin tế bào NK/T típ mũi giai đoạn I, II tại Bệnh viện K. 2. Đánh giá đáp ứng, tác dụng không mong muốn của phác đồ điều trị đối với nhóm bệnh nhân trên.