TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP 2 ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC BẮC QUẢNG BÌNH NĂM 2020

Abstract

Theo Tổ chức Y tế Thế giới: “Thế kỷ 21 là thế kỷ của các bệnh nội tiết và các rối loạn chuyển hóa, điển hình là bệnh đái tháo đường”. Đây cũng là một căn bệnh được các chuyên gia coi là “Đại dịch toàn cầu thế kỷ 21” 1. Tốc độ phát triển của bệnh rất lớn. Nó là một trong ba bệnh (ung thư, tim mạch, đái tháo đường) phát triển nhanh nhất 2. Theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF), năm 2019 toàn thế giới có 463 triệu người bị bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) và và con số này dự kiến sẽ đạt 578 triệu vào năm 2030 và 700 triệu vào năm 2045. Hai phần ba người mắc bệnh ĐTĐ sống ở thành thị và ba trong số bốn người trong độ tuổi lao động. Hơn bốn triệu những người ở độ tuổi 20 tuổi 79 được ước tính chết vì các nguyên nhân liên quan đến bệnh ĐTĐ năm 2019 3. Ở các nước công nghiệp phát triển đái tháo đường typ 2 chiếm 70 – 90% tổng số người bệnh bị đái tháo đường 2. Là một quốc gia đang phát triển nhanh chóng về kinh tế xã hội, cùng với sự thay đổi lối sống, Việt Nam đã góp phần làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ typ 2 chung của cả thế giới. Tại Việt Nam, năm 1990 của thế kỷ trước, tỷ lệ bệnh ĐTĐ chỉ là 1,1% (ở thành phố Hà nội), 2,25% (ở thành phố Hồ Chí Minh), 0,96% (thành phố Huế), nghiên cứu năm 2012 của Bệnh viện Nội tiết trung ương cho thấy: tỷ lệ hiện mắc ĐTĐ trên toàn quốc ở người trưởng thành là 5.42%, tỷ lệ ĐTĐ chưa được chẩn đoán trong cộng đồng là 63.6%. Tỷ lệ rối loạn dung nạp glucose toàn quốc 7,3%, rối loạn glucose máu lúc đói toàn quốc 1,9% (năm 2003). Theo kết quả điều tra STEPwise về các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm do Bộ Y tế thực hiện năm 2015, ở nhóm tuổi từ 18-69, cho thấy tỷ lệ ĐTĐ toàn quốc là 4,1%, tiền ĐTĐ là 3,6% 4. Vào năm 2019, đã có 3,779 triệu người mắc bệnh theo số liệu của IDF Diabetes Atlas, và con số này được dự báo sẽ tăng lên 6,338 triệu vào năm 2045 3. Tác động của ĐTĐ typ 2 là làm gia tăng tỷ lệ tử vong, giảm chất lượng cuộc sống, đồng thời bệnh ĐTĐ, biến chứng ĐTĐ gây tăng gánh nặng kinh tế cho bản thân người bệnh, cho gia đình và cho xã hội. 85% các trường hợp đái tháo đường typ 2 có thừa cân – béo phì. Điều đó được cho rằng lối sống không tốt như ăn quá thừa, ít luyện tập thể dục và béo phì thường phối hợp chặt chẽ với phát triển đái tháo đường do kháng insulin ở tế bào đích. Cần thực hiện không ăn quá thừa, có thời lượng thể dục phù hợp, không để tình trạng béo phì là điều quan trọng để ngăn ngừa và điều trị ĐTĐ typ 2 5. Theo WHO, các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng bao gồm: thừa cân và béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp, các bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư và sâu răng. Ngày càng có nhiều bằng chứng về mối liên quan giữa chế độ ăn và các bệnh lý mạn tính liên quan đến dinh dưỡng 6. Chế độ dinh dưỡng điều trị là phương pháp điều trị cơ bản, cần thiết cho tất cả người bệnh đái tháo đường 5. Vì vậy, cần phải đánh giá TTDD cho người bệnh nhằm phát hiện sớm tình trạng thiếu hoặc thừa dinh dưỡng để khuyến cáo và can thiệp dinh dưỡng cho người bệnh đái tháo đường một cách có hiệu quả. Tại phòng khám Nội tiết - Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình, ngày càng có nhiều người bệnh đến khám và điều trị, đặc biệt là ĐTĐ typ 2 chiếm tỷ lệ khá lớn trong mô hình các bệnh nội tiết thường gặp. Tuy nhiên, cho đến thời điểm khảo sát nghiên cứu này chúng tôi thấy rằng chưa có nghiên cứu đánh giá về TTDD người bệnh ĐTĐ typ 2, do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Tình trạng dinh dưỡng và một số yếu tố liên quan ở người bệnh bệnh đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình năm 2020” với các mục tiêu sau: 1. Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của người bệnh ĐTĐ typ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình năm 2020. 2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của người bệnh đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình năm 2020.