NHẬN XÉT KẾT QUẢ CỦA KỸ THUẬT SINH THIẾT XUYÊN THÀNH NGỰC DƯỚI HƯỚNG DẪN CỦA CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH TRONG CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN CÁC HÌNH MỜ PHỔI KHU TRÚ TẠI BỆNH VIỆN PHỔI HÀ NỘI

Abstract

Tổn thương dạng nốt mờ ở phổi được định nghĩa là hình mờ ở nhu mô phổi phát hiện trên cắt lớp vi tính (CLVT) lồng ngực với đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 3cm được bao bọc xung quanh bởi nhu mô phổi 1,2. Ước tính hàng năm ở Mỹ có khoảng 150.000 trường hợp phát hiện nốt mờ ở phổi tình cờ khi chụp X quang hoặc CLVT lồng ngực 3. Nốt mờ do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể lành tính hoặc ác tính. Phương pháp điều trị, kết quả và tiên lượng bệnh phụ thuộc vào bản chất tổn thương. Chẩn đoán sớm và chính xác rất quan trọng, kéo dài tuổi thọ cũng như chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Đối với ung thư phổi phát hiện và được phẫu thuật ở giai đoạn sớm tỷ lệ sống trên 5 năm là 85% 4. Tuy nhiên nếu là tổn thương phổi lành tính như u mỡ, harmatoma…có thể không cần can thiệp. Với sự phát triển của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là CT đa dãy đầu dò có thể phát hiện các nốt mờ rất nhỏ 2-3 mm. Sàng lọc ung thư phổi bằng chụp CLVT lồng ngực liều thấp phát hiện các nốt mờ từ 8,1% đến 51% 5. Nghiên cứu tầm soát ung thư sớm trên 1000 người có nguy cơ cao phát hiện 233 trường hợp có nốt mờ ở phổi 6. Các hướng dẫn tiếp cận chẩn đoán những trường hợp nốt mờ nhỏ được khuyến cáo đánh giá yếu tố nguy cơ và theo dõi bằng cách chụp CLVT định kỳ từ đó chỉ định làm các thăm dò chẩn đoán hay phẫu thuật khi khối u tăng kích thước 2, 7. Với các nốt mờ nhỏ nguy cơ ác tính thấp hơn, tuy nhiên trong một nghiên cứu hồi cứu 1417 bệnh nhân ung thư phổi có kích thước khối u nhỏ ≤ 3 cm thì 7,1% các trường hợp khối u có đường kính ≤ 1cm [4]. Hajime Saito phẫu thuật nội soi có định vị cho 120 bệnh nhân nốt mờ nhỏ ngoại vi phổi có kích thước 15,4 ± 5,7 mm, trong đó 76,7 % là ung thư 8. Do đó việc chẩn đoán chính xác mô bệnh học của nốt mờ nhỏ ở phổi rất quan trọng quyết định lựa chọn phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả nhất cho từng bệnh nhân. Kỹ thuật sinh thiết xuyên thành ngực (STXTN) dưới hướng dẫn của chụp CLVT được đánh giá là kỹ thuật an toàn và hiệu quả cho chẩn đoán những tổn thương ở phổi cho phép chẩn đoán xác định ở 80% các trường hợp u lành, 90% với những trường hợp ác tính 9. Đối với các tổn thương dạng khối mờ đám mờ kích thước > 3cm, kỹ thuật hiệu quả và an toàn hơn các tổn thương nốt mờ nhỏ. Gần đây cũng đã có những nghiên cứu về sự an toàn và hiệu quả của STXTN đối với trường hợp nốt mờ nhỏ. Một nghiên cứu sinh thiết phổi hút dưới hướng dẫn chụp CLVT cho 162 bệnh nhân có nốt mờ kích thước ≤ 2cm phát hiện 103 bệnh nhân ung thư. Tỷ lệ tai biến tràn khí màng phổi là 28,4% tuy nhiên hầu hết là không phải can thiệp, có 2,5% các bệnh nhân phải dẫn lưu khí màng phổi 10. Một nghiên cứu khác trên 64 nốt mờ kích thước ≤ 15mm, chẩn đoán ung thư là 43, u lành tính là 21, tỷ lệ tai biến tràn khí màng phổi phải can thiệp dẫn lưu màng phổi 3 bệnh nhân 11. Ở Việt Nam STXTN bằng kim Tru-cut dựa trên Xquang phổi thẳng nghiêng từ năm 1987 12,13,14. Năm 2001 Tạ Bá Thắng có báo cáo về sinh thiết phổi hút xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của CLVT 15. Bệnh viện Phổi Hà Nội đã tiến hành STXTN dưới hướng dẫn của chụp CLVT bằng kim Tru-cut từ năm 2018 16,17. Đến nay kỹ thuật này đã được triển khai ở nhiều bệnh viện trên cả nước, và cũng đã có các nghiên cứu về vai trò của kỹ thuật trong chẩn đoán ung thư phổi, hoặc các tổn thương dạng u ở phổi. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nhận xét kết quả của kỹ thuật sinh thiết xuyên thành ngực dưới hướng dẫn chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán nguyên nhân các hình mờ phổi khu trú tại Bệnh viện Phổi Hà Nội” nhằm mục tiêu sau: 1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng tổn thương các hình mờ phổi khu trú. 2. Nhận xét kết quả chẩn đoán nguyên nhân của kỹ thuật STXTN dưới hướng dẫn chụp CLVT tổn thương các hình mờ phổi khu trú.