NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CỦA ADENOSIN DEAMINASE, INTERFERON GAMMA VÀ MỘT SỐ CYTOKINE DỊCH NÃO TUỶ TRONG CHẨN ĐOÁN LAO MÀNG NÃO

Abstract

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao có tên khoa học là Mycobacterium Tubeculosis gây ra. Theo Báo cáo Lao toàn cầu năm 2017, Việt Nam xếp thứ 16 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao cao nhất trên thế giới với ước tính khoảng 130,000 ca mới và 14,000 người chết mỗi năm vì bệnh lao. Bệnh lao trên lâm sàng rất đa dạng, vi khuẩn lao có thể tấn công bất cứ cơ quan nào trong cơ thể con người như: hô hấp, tiêu hóa, tuần hoàn, tiết niệu, thần kinh, cơ xương khớp…1,2 Trong đó lao màng não (LMN) là thể lao nặng, trước đây hay gặp ở các nước đang phát triển, ngày nay gặp cả ở những nước đã phát triển như Mỹ, Châu Âu… Do tính chất nghiêm trọng của lao màng não nên bệnh được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới quan tâm. Những nghiên cứu cho thấy bệnh lao màng não có tỷ lệ tử vong cao, biến chứng và di chứng nhiều ở những bệnh nhân được điều trị ở giai đoạn muộn.3 Chẩn đoán lao màng não sớm là rất quan trọng, giảm tỷ lệ tử vong, hạn chế biến chứng và di chứng cho người bệnh. 4 Việc chẩn đoán lao mang não ở giai đoạn đầu thường rất khó khăn do bệnh nhân không có biểu hiện triệu chứng. Việc xác định vi khuẩn lao được coi là tiêu chuẩn vàng gặp hạn chế do độ nhạy không cao và cần nhiều thời gian. Một số dấu ấn hóa sinh mới có độ nhạy và độ đặc hiệu cao đã được phát hiện, giúp ích cho chẩn đoán lao màng não bao gồm sự gia tăng các chất sau trong dịch não tủy: ADA, TNF–α, IFN-γ, IL-6, IL-10, IL-1β, IL2…5. ADA và các cytokine này liên quan đến việc kiểm soát và giải quyết nhiễm trùng trong bệnh lao, kích hoạt các đại thực bào, trong đó các tế bào lympho T hoạt hóa, đóng vai trò quan trọng cho việc tiêu diệt và loại bỏ các vi sinh vật. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy rằng những dấu ấn này có giá trị trong chẩn đoán lao màng não. Đây là cơ sở để nhóm nghiên cứu thực hiện đề tài này với mục tiêu: 1. Khảo sát giá trị ADA, IL-1β, IL-2, TNF-α, Interferon gamma dịch não tủy trong chẩn đoán lao màng não. 2. Phân tích mối liên quan giữa các xét nghiệm ADA, IL-1β, IL-2, TNF-α, Interferon gamma dịch não tủy với triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân lao màng não.