NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, NỘI SOI, CONE BEAM CT TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM XOANG HÀM DO RĂNG

Abstract

Viêm xoang hàm do răng (VXHDR) là tình trạng viêm niêm mạc xoang hàm, xảy ra thứ phát sau các nhiễm trùng có nguồn gốc từ răng. Đây là một bệnh thường gặp, chiếm tỷ lệ 10-12% trong viêm xoang hàm nói chung 1,2,3,4. Ngày nay bệnh có xu hướng ngày càng gia tăng do chuyên khoa Răng Hàm Mặt thực hiện ngày càng nhiều các phẫu thuật, thủ thuật của răng như cấy ghép, phục hình, nhổ răng… Trên thực tế nguyên nhân viêm xoang hàm do răng thường bị bỏ sót ở tại các chuyên khoa Tai Mũi Họng, Răng Hàm Mặt và Chẩn đoán hình ảnh (CĐHA). Điều này do nhiều lý do trong đó yếu tố chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng. Các phim XQ thường quy như Blondeau, Panoramic, chụp cận chóp và cả chụp cắt lớp vi tính (CLVT) khó phát hiện các tổn thương nhỏ ở răng, vùng đáy xoang hoặc bệnh nhân đã cấy ghép các vật liệu nha khoa cản quang… Trong nhiên cứu của Longhini và Pokorny, ước tính khoảng 2/3 các trường hợp VXHDR bị bỏ sót bởi các bác sĩ (BS) CĐHA trên phim chụp CLVT5,6. Khoảng 86% các trường hợp VXHDR bị bỏ sót khi sử dụng phim chụp cận chóp5. Nghiên cứu của Melen và cộng sự cũng chỉ ra tỷ lệ khoảng 55% các trường hợp VXHDR bị bỏ qua khi khám và chụp răng tại chỗ7. Hậu quả của bỏ sót nguyên nhân do răng làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả điều trị cho cả viêm xoang và răng. Cone Beam CT (CBCT) là một phương pháp CĐHA dựa trên nguyên lý sử dụng nguồn tia hình nón tạo nên hình ảnh ba chiều với độ phân dải cao cho phép đánh giá, phát hiện tổn thương chi tiết và đầy đủ của cả xoang và răng8. Theo nghiên cứu của Maillet, chụp CBCT phát hiện được trên 50% các trường hợp VXH có nguồn gốc từ răng, 77% các trường hợp VXH nguyên nhân từ răng có biến đổi niêm mạc trên hình ảnh CBCT so với 19% được phát hiện trên phim chụp thường quy9. Việc chẩn đoán nguyên nhân do răng có vai trò quan trọng đối với cả xoang và răng. Đối với xoang việc điều trị triệt để hơn, hạn chế tái phát. Đối với răng để xây dựng phương án điều trị phù hợp như bảo tồn hoặc nhổ răng, xử trí các tổn thương kèm theo như đóng đường rò, cắt nang chân răng… Bên cạnh đó CBCT còn là một phương pháp chụp nhanh, có thể thực hiện tại phòng khám, liều tia thấp nên ít độc hại cho bệnh nhân, giá thành rẻ. Hơn nữa phim được đọc bởi chính BS lâm sàng, người đọc có thể chủ động cắt các lát cắt qua vùng nghi ngờ tổn thương, nên tận dụng được lợi thế kết hợp lâm sàng với CĐHA Trên thế giới, CBCT được ứng dụng rất rộng rãi trong chuyên ngành RHM và TMH. Tại Việt Nam, CBCT đã được áp dụng trong RHM, tuy nhiên trong TMH còn chưa được quan tâm. Hiện nay chưa có nghiên cứu nào đánh giá việc ứng dụng CBCT trong chẩn đoán VXHDR. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nội soi, Cone Beam CT trên bệnh nhân viêm xoang hàm do răng” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, nội soi và hình ảnh tổn thương trên Cone beam CT ở các bệnh nhân viêm xoang hàm do răng. 2. Đối chiếu lâm sàng với Cone Beam CT để rút ra kinh nghiệm chẩn đoán.