SO SÁNH GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA SIÊU ÂM TIM VÀ CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH ĐA DÃY TRONG VIỆC ĐÁNH GIÁ CHÍNH XÁC CÁC TỔN THƯƠNG TRONG BỆNH TỨ CHỨNG FALLOT

Abstract

Tứ chứng Fallot (Tetralogy of Fallot - TOF) là bệnh tim bẩm sinh tím thường gặp nhất trong các bệnh tim bẩm sinh thuộc nhóm ít máu lên phổi. Bệnh bao gồm bốn đặc điểm giải phẫu: thông liên thất rộng, hẹp đường ra thất phải, động mạch chủ cưỡi ngựa và phì đại thất phải. Tần suất mắc TOF khoảng 0,26-0,8 trên 1000 trẻ ra đời còn sống, chiếm 10% trẻ có bệnh tim bẩm sinh1, 2.Theo Kirklin, với những bệnh nhân TOF nếu không được điều trị, 25% tử vong trong năm đầu đời, 40% sau 3 năm và con số này sau 10 năm là 70% 3. TOF diễn biến tự nhiên th¬ường là tím ngày càng tăng, lâm sàng có thể có cơn mệt xỉu, ngất, thậm chí dẫn đến tử vong, co giật và để lại triệu chứng thần kinh.Vì vậy, đây là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Trong những năm gần đây, sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh đã giúp phát hiện bệnh sớm với độ chính xác cao. Cùng với đó là sự tiến bộ của các phương pháp phẫu thuật tim mạch đã mang lại kết quả tốt cho trẻ từ 6 đến 9 tháng. Nếu được phát hiện sớm các tổn thương để lựa chọn cách thức phẫu thuật thích hợp bệnh nhân TOF sẽ có tiên lượng tốt, tỷ lệ bệnh nhân sống đến tuổi trưởng thành cao. Vì vậy, vấn đề cần đặt ra là chúng ta cần chẩn đoán phát hiện sớm và chính xác cho người bệnh nhằm điều trị bệnh kịp thời. Khám lâm sàng, X-Quang, Siêu âm tim, cộng hưởng từ (MRI), thông tim và chụp mạch máu là những kỹ thuật trong chẩn đoán và định hướng điều trị TOF 4. Thông tim, chụp mạch máu được coi là tiêu chuẩn có giá trị để chẩn đoán TOF. Tuy nhiên thông tim là một thủ thuật xâm lấn có nhiều biến chứng, phải gây mê sâu, đòi hỏi trang thiết bị hiện đại, đội ngũ thực hiện phải chuyên sâu 5. Siêu âm tim (ECHO – Echocardiography) là phương tiện đầu tiên, nhanh chóng, rẻ tiền trong chẩn đoán TOF cho phép phát hiện hầu hết TOF với độ chính xác cao. Tuy nhiên khó đánh giá chính xác các tổn thương mạch máu lớn, các tĩnh mạch phổi… cũng như mối tương quan giải phẫu buồng tim với mạch máu và tạng lân cận. Với những bệnh nhân quấy khóc, triệu chứng tím nặng sẽ hạn chế trong đánh giá kết quả 4. Sự ra đời của phương pháp chụp cắt lớp vi tính được xem như là một giải pháp cho việc chẩn đoán các tổn thương TOF. Trên thế giới CT xoắn ốc đa dãy (MSCT – Multi-slice Computed Tomography) ra đời cho phép thu được nhiều lát cắt trong một lần quay bóng. Thời gian chụp ngắn hơn, độ phân giải thời gian và không gian cao hơn, có sự đồng bộ của ĐTĐ đã cho hình ảnh trở nên trung thực hơn. MSCT là phương tiện không xâm nhập có thể chẩn đoán nhanh, chính xác các tổn thương trong TOF, đánh giá bất thường ngoài tim, mà cụ thể là động mạch phổi, các nhánh tuần hoàn bàng hệ chủ phổi và bất thường động mạch vành. Đo đạc được các chỉ số giúp can thiệp phẫu thuật dễ dàng hơn thông qua dựng hình MPR, MIP, 3D 6. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu đánh giá TOF bằng MSCT. Tuy nhiên, tại Việt Nam có một số nghiên cứu về ECHO chẩn đoán TOF, nhưng mới chỉ dừng lại ở các báo cáo đơn lẻ về MSCT chẩn đoán TOF với số lượng bệnh nhân ít gây hạn chế về đánh giá, mô tả trên MSCT. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài: “So sánh giá trị chẩn đoán của siêu âm tim và chụp cắt lớp vi tính đa dãy trong việc đánh giá chính xác các tổn thương trong bệnh tứ chứng Fallot” nhằm hai mục tiêu cụ thể như sau: 1. Khảo sát giá trị chẩn đoán của siêu âm tim và chụp cắt lớp vi tính đa dãy trên bệnh nhân tứ chứng Fallot tại bệnh viện tim Hà Nội. 2. So sánh giá trị chẩn đoán của siêu âm tim và chụp cắt lớp vi tính đa dãy trong việc đánh giá chính xác các tổn thương của các bệnh nhân nói trên