Nghiên cứu chẩn đoán và điều trị phẫu thuật chảy máu ruột non tại Bệnh viện Bạch Mai

Abstract

Chảy máu tiêu hoá là một tình trạng cấp cứu nội, ngoại khoa thường gặp. Mức độ chảy máu tùy thuộc vào nguyên nhân và vị trí chảy máu. Trước đây, chảy máu tiêu hóa được chia thành chảy máu tiêu hoá trên và chảy máu tiêu hoá dưới. Chảy máu tiêu hóa trên là chảy máu từ thực quản đến trên dây chằng Treitz, chảy máu tiêu hóa dưới là chảy máu tiêu hóa từ dây chằng Treitz đến hậu môn. Những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị gần đây đã chia chảy máu tiêu hóa thành ba loại là: chảy máu tiêu hóa trên, giữa và dưới. Chảy máu tiêu hóa giữa là chảy máu từ dưới bóng Vater đến góc hồi manh tràng, chủ yếu là ruột non.1,2 Chảy máu ruột non ít gặp hơn chảy máu dạ dày và đại trực tràng, chiếm khoảng 5-10% chảy máu tiêu hóa nói chung.3,4 Trước kia, việc xác định vị trí và nguyên nhân chảy máu ruột non là một vấn đề rất khó khăn đối với các thầy thuốc. Trong nhiều trường hợp, các thầy thuốc phải phẫu thuật mới chẩn đoán được. Lewis, tại Anh năm 1995, nghiên cứu 137 bệnh nhân chảy máu tiêu hoá nghi chảy máu ruột non, trong đó có 53 trường hợp (38,6%) chỉ có thể chẩn đoán được sau khi mở bụng và có tới 9 trường hợp (17%) không tìm thấy tổn thương trong lúc mổ, mặc dù có sử dụng nội soi ruột non trên bàn mổ.5 Trong những năm gần đây, nhờ sự phát triển của các kỹ thuật chẩn đoán mới như nội soi viên nang, nội soi bóng kép, nội soi bóng đơn, chụp cắt lớp vi tính ruột non, chụp mạch máu ruột non nên việc chẩn đoán vị trí và nguyên nhân gây chảy máu ruột non trước điều trị đã hiệu quả hơn rất nhiều. Nguyên nhân gây chảy máu ruột non chủ yếu là các bệnh lý viêm, bệnh lý u, bệnh lý dị dạng mạch máu, bệnh lý túi thừa.6–9 Về điều trị chảy máu ruột non, phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây chảy máu, vị trí và mức độ chảy máu. Đa số các trường hợp chảy máu do viêm loét, dị dạng mạch, polyp nhỏ được điều trị nội khoa hoặc can thiệp thủ thuật cầm máu, cắt polyp qua nội soi.3,4,10,11. Điều trị phẫu thuật thường chỉ định khi chảy máu ruột non do u ruột non, do túi thừa ruột non và các trường hợp do dị dạng mạch ruột non, do viêm loét ruột non điều trị nội khoa hoặc can thiệp thủ thuật cầm máu qua nội soi thất bại.4,6,9,12 Trên thế giới đã có nhiều tác giả nghiên cứu về chảy máu RN. Ở Việt Nam, đến nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về điều trị chảy máu ruột non. Tại Bệnh viện Bạch Mai trong những năm gần đây đã áp dụng nội soi ruột non bóng đơn và nội soi ruột non bóng kép để chẩn đoán và điều trị chảy máu ruột non. Hiệu quả chẩn đoán được nguyên nhân gây chảy máu của nội soi ruột non bóng đơn và bóng kép lần lượt là 71% và 71,8%.6,9 Nhiều tổn thương chảy máu đã được điều trị qua nội soi ruột non. Phẫu thuật điều trị chảy máu ruột non đã giảm nhưng vẫn là phương pháp điều trị quyết định trong nhiều trường hợp. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm các nguyên nhân chảy máu ruột non phải điều trị phẫu thuật, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu chẩn đoán và điều trị phẫu thuật chảy máu ruột non tại Bệnh viện Bạch Mai” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và những nguyên nhân chảy máu ruột non được phẫu thuật tại bệnh viện Bạch Mai. 2. Đánh giá kết quả phẫu thuật các bệnh nhân trên