ĐIỀU TRỊ HỘI CHỨNG QUÁ KÍCH BUỒNG TRỨNG NẶNG VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ Ở BỆNH NHÂN THỤ TINH ỐNG NGHIỆM TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HẢI PHÒNG

Abstract

ĐẶT VẤN ĐỀ

Vô sinh là một vấn đề ngày càng hay gặp, điều trị vô sinh là một nội dung quan trọng trong chiến lược dân số nước ta. Việc điều trị thành công cho những cặp vợ chồng vô sinh mang ý nghĩa nhân đạo và khoa học của chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Phương pháp điều trị vô sinh thụ tinh ống nghiệm ngày càng phát triển và đem lại niềm vui cho các cặp vợ chồng, với quy trình cơ bản là kích thích buồng trứng, mục đích để đạt được số lượng nang noãn và số phôi phù hợp nhằm tăng tỷ lệ thành công thụ thai. Tuy nhiên, việc dùng thuốc kích thích phóng noãn, đặc biệt là thuốc tiêm gây biến chứng hội chứng quá kích buồng trứng là tình trạng đáp ứng quá mức của buồng trứng làm tăng tính thấm thành mạch, xuất hiện đầu tiên từ mạch máu buồng trứng đến các cơ quan, biểu hiện là giảm khối lượng tuần hoàn, cô đặc và tăng đông máu. Hội chứng này thường xảy ra vài ngày sau phóng noãn trong các chu kỳ kích thích buồng trứng bằng clomiphen citrat hoặc GnRH agonist hoặc antagonist có dùng hCG làm trưởng thành nang noãn. Một số trường hợp được báo cáo là quá kích buồng trứng tự nhiên, hiếm gặp lặp lại trên cùng một bệnh nhân hoặc có tính chất gia đình1 nhưng chủ yếu quá kích buồng trứng xảy ra sau phương pháp kích thích GnRh agonist 2,3,4 thường được dùng trong thụ tinh ống nghiệm. Tỷ lệ quá kích buồng trứng nhẹ chiếm 8 - 23%, trung bình chiếm 1 - 7%, nặng chiếm 1 - 10%. Hội chứng quá kích buồng trứng bao gồm nhiều triệu chứng, đặc điểm chung là do tình trạng đa hoàng thể hóa và thoát dịch từ lòng mạch vào khoang gian bào. Quá kích buồng trứng nặng bao gồm các triệu chứng: tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng, rối loạn đông máu, tắc mạch, đặc biệt có thể tử vong mẹ (1/45000-1/5000).

Yếu tố nguy cơ quá kích buồng trứng đã được nghiên cứu là tuổi trẻ, cân nặng thấp, buồng trứng đa nang, nồng độ estradiol ngày trưởng thành noãn và số nang noãn ngày tiêm trưởng thành noãn. Gần đây một số yếu tố nguy cơ mới được các tác giả trên thế giới nghiên cứu là đếm số nang thứ cấp và nồng độ Anti mullerian hormone. Tại Bệnh viện Phụ Sản Hải Phòng, kỹ thuật IVF đã được thực hiện từ năm 2008, với mong muốn góp phần làm rõ thêm về các yếu tố nguy cơ và cách xử trí của quá kích buồng trứng, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Điều trị hội chứng quá kích buồng trứng nặng ở bệnh nhân thụ tinh ống nghiệm và các yếu tố nguy cơ tại bệnh viện Phụ Sản Hải Phòng ", với 2 mục tiêu: 1. Đánh giá kết quả điều trị hội chứng quá kích buồng trứng nặng ở bệnh nhân thụ tinh ống nghiệm tại Bệnh viện Phụ Sản Hải Phòng. 2. Nhận xét các yếu tố nguy cơ hội chứng quá kích buồng trứng nặng ở các bệnh nhân trên.