ĐÁNH GIÁ TỶ LỆ SỬ DỤNG RƯỢU SAU 3 THÁNG Ở BỆNH NHÂN XƠ GAN RƯỢU Cể XUẤT HUYẾT TIấU HểA

Abstract

Sử dụng rượu là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, đứng thứ bảy trong số các nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật1. Theo số liệu thống kê toàn cầu năm 2016, có 2,2% phụ nữ và 6,8% nam giới tử vong do nghiện rượu và các biến chứng của việc lạm dụng rượu. Ước tính có khoảng 8 triệu người phụ thuộc vào rượu ở Hoa Kỳ, và khoảng 500.000 bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng do cai rượu cần được điều trị mỗi năm2. So với thế giới, mức tiêu thụ rượu bia, tỷ lệ sử dụng rượu bia và tỷ lệ sử dụng rượu bia ở mức có hại ở Việt Nam khá cao. WHO ước tính lượng tiêu thụ trung bình của mỗi người Việt Nam trên 15 tuổi là 8,3 lít cồn nguyên chất trong năm 2016 – đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á, đứng thứ 29 thế giới và cao hơn nhiều quốc gia trong khu vực. Tiêu thụ rượu bia cũng đang gia tăng nhanh chóng. So với năm 2010, lượng tiêu thụ của những người uống rượu, bia là nam giới đã tăng 15% trong năm 20153. Lạm dụng rượu và nghiện rượu làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh tật, tai nạn thương tích và ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, xã hội. Ước tính, việc sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đã dẫn tới 79.000 người tử vong trong năm 2016. Hàng trăm nghìn người khác phải nhập viện điều trị vì các bệnh liên quan đến rượu, bia. Sử dụng rượu, bia cũng là một yếu tố nguy cơ gây tai nạn giao thông đường bộ, bạo lực và thương tích3. Chi phí để giải quyết các hậu quả do rượu gây ra cũng khá cao. Theo thống kê của WHO, phí tổn kinh tế do rượu, bia chiếm từ 1,3% - 3,3% GDP của mỗi quốc gia, trong đó chi phí gián tiếp để giải quyết hậu quả do rượu bia thường cao hơn so với chi phí trực tiếp. Nếu phí tổn kinh tế do rượu, bia tại Việt Nam ở mức thấp nhất của thế giới (1,3% GDP) thì thiệt hại ước tính khoảng 65 nghìn tỷ đồng. Chi phí kinh tế của người dân cho tiêu thụ chỉ riêng đối với bia của Việt Nam năm 2017 tương đương gần 4 tỷ USD3. Ngoài độc tính trên hệ thần kinh trung ương, tim mạch hay làm gia tăng nguy cơ ung thư thì tổn thương gan do rượu cũng là một trong số những bệnh lý thường gặp nhất trong số các bệnh lý do rượu. Rượu là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh gan ở phương Tây và là nguyên nhân đứng hàng thứ hai Châu Á sau viêm gan virus. Tính chung trên toàn thế giới, bệnh gan do rượu chiếm khoảng 30 - 40% các trường hợp lạm dụng rượu4. Xuất huyết tiêu hóa (nôn ra máu, đi ngoài phân đen) thường xuất hiện trong giai đoạn muộn của bệnh và là một trong số những yếu tố tiên lượng nặng. Điều này có nghĩa là bệnh gan do rượu thường được chẩn đoán trong giai đoạn muộn hoặc ở giai đoạn tổn thương gan tiến triển5. Theo ghi nhận vào năm 2010, gần 500.000 trường hợp tử vong do xơ gan và 81.000 trường hợp tử vong do ung thư gan trên toàn thế giới có liên quan đến rượu bia. Trong một khuyến cáo mới đây của Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh lý Gan châu Âu, hậu quả của bệnh lý gan do rượu rất nghiêm trọng, đe doạ đến tính mạng, 50% những người bị xơ gan nhưng không ngừng uống rượu sẽ tử vong trong vòng 5 năm5. Sau lần XHTH đầu tiên, nếu bệnh nhân tiếp tục uống rượu, nguy cơ tái phát XHTH trong vòng 1 năm tăng gấp 4,63 lần so với những bệnh nhân đã ngừng uống rượu6. Nguy cơ tái nghiện rượu cao nhất trong 2 và 3 tháng đầu sau khi ngừng rượu7,8. Thực trạng trên đặt ra vấn đề bức thiết, cần một nghiên cứu đánh giá một cách toàn diện về vấn đề sử dụng rượu ở bệnh nhân xơ gan rượu nói chung, đặc biệt là nhóm bệnh nhân đã có biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa (XHTH) nói riêng. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn. Mục tiêu đề tài 1. Xác định tỷ lệ sử dụng rượu sau 3 tháng ở bệnh nhân xơ gan rượu có xuất huyết tiêu hóa bằng phỏng vấn. 2. Mô tả yếu tố liên quan đến sử dụng rượu ở bệnh nhân xơ gan rượu có xuất huyết tiêu hóa.