GIÁ TRỊ CỦA MỘT SỐ CHỈ SỐ ĐIỆN TÂM ĐỒ TRONG CHẨN ĐOÁN RỐI LOẠN CHỨC NĂNG TÂM TRƯƠNG THẤT TRÁI Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP TIÊN PHÁT

Abstract

Tăng huyết áp (THA) là bệnh lý tim mạch phổ biến nhất trên toàn thế giới hiện nay. Theo thống kê năm 2015, toàn cầu có khoảng 1,13 tỷ người mắc THA với tỷ lệ lần lượt là 24% và 20% ở nam và nữ, tương tự giữa các nước trên thế giới1. THA là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm cho khoảng 10 triệu người năm 2015, là yếu tố nguy cơ có thể thay đổi liên quan chặt chẽ đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do tim mạch, độc lập với tuổi và giới tính2. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc THA cũng đang gia tăng một cách nhanh chóng. Theo thống kê, năm 1960, tỷ lệ THA ở người trưởng thành phía Bắc Việt Nam chỉ là 1% nhưng đến 2018 đã tăng lên 30,3% trong đó nam giới tỷ lệ mắc cao hơn nữ giới3. THA là nguyên nhân hàng đầu gây suy tim tại cộng đồng (chiếm 10,2%)4. Huyết áp tăng cao liên tục làm tăng hậu gánh dẫn đến tái cấu trúc và tăng khối lượng cơ thất trái. Phối hợp với các yếu tố di truyền, thần kinh, thể dịch làm phì đại thất trái, tăng độ cứng và rối loạn khả năng thư giãn thất trái, kèm theo các tổn thương cơ quan khác. Các nghiên cứu lâm sàng liên tục báo cáo tỷ lệ lớn các biểu hiện tổn thương cơ quan đích do THA ở các bệnh nhân có nguy cơ tim mạch khác nhau. Các biểu hiện này bao gồm thay đổi về cấu trúc và/hoặc chức năng các cơ quan gồm: tim, não, thận, mạch máu, võng mạc5–7. Trong các tổn thương cơ quan đích do THA thì biến đổi về cấu trúc và chức năng tim là thường gặp nhất và có thể quan sát, lượng giá được bằng các thông số trên siêu âm tim như phì đại thất trái, rối loạn chức năng tâm trương, tâm thu, giãn nhĩ trái, giãn động mạch chủ8. Rối loạn chức năng tâm trương thất trái là biểu hiện sớm nhất và phổ biến nhất (50%) trong các tổn thương cơ quan đích tại tim do THA, tương quan với mức độ phì đại thất trái9,10. Rối loạn chức năng tâm trương thất trái được chứng minh có liên quan đến tăng nguy cơ nhập viện vì suy tim và tử vong ở bệnh nhân THA11,12. Đánh giá chức năng tâm trương thất trái được thực hiện bằng nhiều phương pháp: siêu âm tim, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ tim, thăm dò huyết động xâm lấn. Trong đó, siêu âm tim chẩn đoán rối loạn chức năng tâm trương thất trái bao gồm đo lường sự thư giãn, độ cứng và áp lực đổ đầy thất trái được áp dụng rộng rãi do tính tiện dụng, cơ động, chi phí - hiệu quả cao, cung cấp thêm thông tin để quyết định điều trị và tiên lượng bệnh13,14. Điện tâm đồ là phương pháp đơn giản, có thể thực hiện ở mọi tuyến y tế, các thông số điện tâm đồ thường ít bị biến đổi do thay đổi về huyết động cấp, khả năng tái tạo thời gian tâm trương tốt và độc lập15. Tuy nhiên, có rất ít các thông tin về những thay đổi điện tâm đồ trong rối loạn chức năng tâm trương thất trái, đây cũng là mối quan tâm chung của các nhà nghiên cứu16,17. Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Giá trị của một số chỉ số điện tâm đồ trong chẩn đoán rối loạn chức năng tâm trương thất trái ở bệnh nhân tăng huyết áp tiên phát” với mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm điện tâm đồ bề mặt ở bệnh nhân tăng huyết áp tiên phát. 2. Đánh giá giá trị của một số chỉ số điện tâm đồ trong chẩn đoán rối loạn chức năng tâm trương thất trái có đối chiếu với siêu âm tim.