NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI NỒNG ĐỘ CÁC CHẤT CHỈ ĐIỂM KHỐI U CYFRA 21-1, CEA, SCC HUYẾT THANH TRONG ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ TẠI BỆNH VIỆN K

Abstract

Ung thư phổi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới [1]. Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) chiếm trên 80% tổng số ca ung thư phổi [2]. NSCLC có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn tiến triển khi không còn khả năng phẫu thuật. Những bệnh nhân này là ứng cử viên của các phương pháp điều trị toàn thân, như: hóa trị, nhắm trúng đích và miễn dịch.... Đây là những phương pháp điều trị có độc tính cao, chi phí cao, trong khi hiệu quả còn hạn chế. Mỗi liệu pháp điều trị toàn thân đều có những tác dụng phụ nhất định từ nhẹ đến nặng và rất nặng, nên bắt buộc phải đảm bảo rằng bệnh nhân thực sự được hưởng lợi từ việc điều trị. Xác định sớm bệnh tiến triển trong quá trình điều trị là rất quan trọng để tiết kiệm thời gian, chi phí, hạn chế tối đa các tác dụng phụ không cần thiết, loại ra được một phương pháp điều trị không hiệu quả. Hiện nay, việc đánh giá đáp ứng ngoài căn cứ vào các dấu hiệu lâm sàng thì chủ yếu dựa vào chẩn đoán hình ảnh, như CT/MRI, xạ hình xương, PET scan và xét nghiệm các chất chỉ điểm khối u. So với các phương pháp khác, xét nghiệm các chất chỉ điểm khối u ưu thế hơn hẳn về nhiều mặt, như: đơn giản, an toàn, dễ thực hiện, dễ được chấp nhận, tiết kiệm hơn, đồng thời đây còn là phương pháp có thể đo lường được, rất thuận lợi để so sánh giữa các đợt điều trị. Nhưng liệu các chất chỉ điểm khối u có thể đảm nhiệm vai trò trong theo dõi và đánh giá đáp ứng điều trị của NSCLC hay không vẫn còn là câu hỏi cần có lời giải đáp. Trên thế giới đã có một số nghiên cứu về vai trò của các chất chỉ điểm khối u như CEA, CYFRA 21-1, SCC trong ung thư phổi không tế bào nhỏ. Điển hình như nghiên cứu của Akihiro Yoshimura và cộng sự, trên 327 bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến xa, kết quả chỉ ra rằng sự giảm nồng độ CYFRA 21-1 và CEA sau 4 tháng điều trị hóa chất có liên quan chặt chẽ với thời gian sống thêm dài hơn [3]. Tại Việt Nam, năm 2014, Lại Tố Uyên, nghiên cứu trên 50 bệnh nhân NSCLC giai đoạn muộn, kết luận cho thấy có sự giảm rõ rệt nồng độ các chất chỉ điểm khối u (CEA, CYFRA 21-1, SCC) sau 3 đợt điều trị hóa chất [4]. Nhằm tìm kiếm thêm cơ sở khoa học để trả lời cho các câu hỏi trên, chúng đã tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu sự thay đổi nồng độ các chất chỉ điểm khối u CYFRA 21-1, CEA, SCC huyết thanh trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ tại bệnh viện K” với hai mục tiêu: Mục tiêu 1: Xác định nồng độ CYFRA 21-1, CEA, SCC huyết thanh ở các typ mô bệnh học và các giai đoạn bệnh. Mục tiêu 2: Khảo sát sự thay đổi nồng độ CYFRA 21-1, CEA, SCC trước và sau điều trị.