ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, ĐIỆN NÃO ĐỒ VÀ HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ SỌ NÃO CỦA BỆNH NHÂN ĐỘNG KINH SAU NHỒI MÁU NÃO BÁN CẦU

Abstract

Tai biến mạch não (TBMN) là một vấn đề thời sự cấp bách, là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai sau bệnh lý tim mạch và là nguyên nhân thứ ba gây tàn phế trên toàn thế giới [1]. Tại một số quốc gia như Hoa Kỳ, một nước có nền y học hiện đại nhưng cứ mỗi 40 giây có một trường hợp TBMN, mỗi 3 phút có một bệnh nhân tử vong và mỗi năm có khoảng 185.000 người bị TBMN tái phát. Ở Pháp, bệnh lý này cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người già. Còn tại Châu Á, nhiều nghiên cứu cho thấy số trường hợp mắc bệnh và tử vong do TBMN ngày càng gia tăng nhất là ở các nước đang phát triển, mặc dù tỷ lệ tỷ vong có giảm dần theo thời gian [2], [3]. TBMN được chia làm hai thể chính là nhồi máu não và chảy máu não, trong đó nhồi máu não chiếm khoảng 80 – 85% [2]. Nhồi máu não (NMN) nói riêng và TBMN nói chung để lại nhiều di chứng nặng nề cho người bệnh. Trong đó, cơn động kinh sau nhồi máu não là một di chứng gây tăng tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện và tàn tật cho bệnh nhân sau tai biến mạch não [4], [5]. Động kinh là bệnh lý của não do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó nguyên nhân chủ yếu gây bệnh động kinh ở quần thể người già, đặc biệt ở nhóm người trên 60 tuổi là TBMN [5], [6]. Nhồi máu não là nguyên nhân thường gặp gây động kinh, tỷ lệ động kinh sau nhồi máu não khoảng 9% [7]. Cơn động kinh sau TBMN chia thành hai loại cơn là cơn động kinh triệu chứng và cơn động kinh không do kích thích, khoảng thời gian phân chia hai loại cơn này trong TBMN là một tuần kể từ khi có triệu chứng khởi phát, sự phân chia này liên quan đến cơ chế sinh bệnh học của mỗi loại cơn. Khi có ít nhất một cơn không do kích thích xảy ra trên bệnh nhân đã có tổn thương là NMN thì nguy cơ tái phát sau hai cơn động kinh không kích thích trong 10 năm là ít nhất 60%, và trong trường hợp này sẽ được chẩn đoán là bệnh động kinh sau NMN [7]. Cơ chế của cơn động kinh triệu chứng giai đoạn cấp của NMN được cho rằng do rối loạn chuyển hóa sinh học và hóa học của tế bào bị tổn thương, đặc biệt là vùng penumbra, dẫn đến các quần thể tế bào bị tổn thương trong trạng thái hưng phấn dễ bị kích thích khử cực [8], [9]. Cơ chế cơn động kinh không do kích thích được cho là do hiện tượng gliosis và quá trình lành tổn thương dẫn đến sẹo trên các vùng cấu trúc não, tạo thành các ổ khởi phát cơn động kinh [10]. Tổn thương xâm phạm vỏ não là yếu tố nguy cơ chính gây cơn động kinh đã được chứng minh [11], [12]. Đặc điểm lâm sàng, điện não đồ và hình ảnh cộng hưởng từ sọ não của các cơn động kinh sau tai biến mạch não rất đa dạng và phong phú. Mối tương quan giữa hình ảnh tổn thương trên điện não đồ vi tính và cộng hưởng từ sọ não, giữa lâm sàng và hình ảnh học còn phức tạp [13], [14], [15], [16]. Ở nước ta các đề tài nghiên cứu về động kinh sau TBMN còn hạn chế. Vì vậy, với mong muốn góp phần nghiên cứu thêm về bệnh lý động kinh sau TBMN chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Đặc điểm lâm sàng, điện não đồ và hình ảnh cộng hưởng từ sọ não của bệnh nhân động kinh sau nhồi máu não bán cầu” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, điện não đồ và hình ảnh cộng hưởng từ sọ não của bệnh nhân động kinh sau nhồi máu não bán cầu. 2. Mối liên quan giữa lâm sàng, điện não đồ và hình ảnh cộng hưởng từ của bệnh nhân động kinh sau nhồi máu não bán cầu.