ĐIỀU TRỊ TRỨNG CÁ THÔNG THƯỜNG MỨC ĐỘ VỪA VÀ NẶNG BẰNG ISOTRETINOIN

Abstract

Bệnh trứng cá là một bệnh da mạn tính và là bệnh viêm phổ biến nhất của tuyến bã nhờn. Bệnh thường gặp ở tuổi thanh thiếu niên, tiến triển dai dẳng, có thể gây ra những biến chứng như sẹo lõm, sẹo lồi hay các dát thâm làm ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng sống của người bệnh [1]. Bệnh trứng cá được chia ra làm nhiều thể khác nhau nhưng hay gặp nhất là trứng cá thể thông thường [1]. Đây là thể bệnh thường gặp ở lứa tuổi thanh thiếu niên với biểu hiện lâm sàng đa dạng, vị trí chủ yếu ở mặt, ngực lưng. Ở thể này tùy theo mức độ bệnh mà bác sĩ lâm sàng lựa chọn phác đồ điều trị khác nhau, tuy nhiên việc điều trị trứng cá thường được diễn ra trong thời gian dài, nên việc chọn lựa một loại thuốc vừa có hiệu quả mà không bị kháng thuốc là một câu hỏi luôn được đặt ra cho các bác sĩ. Isotretinoin đã được biết đến từ đầu những năm 1980, cho đến nay nó vẫn được coi là một thuốc có hiệu quả cao trong điều trị mụn trứng cá do nó có thể tác dụng lên tất cả các cơ chế gây bệnh trứng cá và không gây kháng thuốc [2]. Tuy nhiên isotretinoin có nhiều tác dụng phụ và phải sử dụng trong thời gian dài, do đó việc chỉ định điều trị, lựa chọn liều lượng và thời gian dùng là rất quan trọng. Các nghiên cứu trên thế giới về liều lượng và thời gian dùng của isotretinoin trên bệnh nhân trứng cá đã được thực hiện nhưng cho các kết quả khác nhau. Liều khuyến cáo dùng là 0,5-1 mg/kg /ngày [1], tuy nhiên có 1 số nghiên cứu trên thế giới cho thấy không có sự khác biệt trong việc sử dụng liều thấp và liều trung bình cho điều trị trứng cá mức độ vừa và nặng. Một nghiên cứu được tiến hành để đánh giá hiệu quả điều trị của isotretinoin với liều thấp (0,1mg/kg/ngày), liều trung bình (0,5mg/kg/ngày) và liều cao 1mg/kg/ngày cho thấy hầu hết các tổn thương của bệnh nhân đều được xóa sạch sau 12 tuần điều trị [3]. Theo các nghiên cứu đánh giá mối quan hệ lâm sàng liên quan giữa liều isotretinoin với hiệu quả điều trị của nó trong thời gian điều trị ngắn (dưới 20 tuần) thì hiệu quả điều trị của trứng cá không phụ thuộc nhiều vào liều điều trị trong ngày dựa trên mg/kg [2],[4],[5],[6]. Mặt khác mức độ nặng về tác dụng phụ của isotretinoin có liên quan tới liều lượng của thuốc [5]. Như vậy trong điều trị thời gian ngắn dưới 20 tuần, khi hiệu quả điều trị của isotretinoin trong điều trị trứng cá không phụ thuộc vào liều điều trị hàng ngày thì việc lựa chọn liều thấp trong điều trị để hạn chế các tác dụng phụ gây ra do thuốc là một điều nên được cân nhắc. Ở Việt Nam, trên thực tế có những quan điểm điều trị khác nhau, đa số các bác sĩ lâm sàng lựa chọn isotretinoin uống với liều 0,2 - 0,25 mg/kg/ ngày và 0,4-0,5mg/kg/ngày. Qua quan sát thực tế lâm sàng cho thấy việc sử dụng isotretinoin với liều 0,2-0,25 mg/kg/ngày cho ít tác dụng phụ hơn, chi phí điều trị rẻ hơn nhưng vẫn có hiệu quả tốt trong điều trị trứng cá thông thường ở mức độ vừa và nặng. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào đề cập tới vấn đề này. Với mong muốn đưa ra được những bằng chứng về hiệu quả của việc sử dụng đường uống với liều 0,2-0,25mg/kg/ngày và 0,4-0,5mg/kg/ngày trong điều trị trứng cá thể thông thường mức độ vừa và nặng, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài “Điều trị trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng bằng uống isotretinoin”, nhằm 2 mục tiêu: 1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan của trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng. 2. So sánh kết quả điều trị bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng bằng uống isotretinoin với liều 0,2-0,25mg/kg/ngày và 0,4-0,5mg/kg/ngày.