KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BƯỚC MỘT UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ GIAI ĐOẠN TIẾN XA CÓ ĐỘT BIẾN EGFR BẰNG THUỐC ỨC CHẾ TYROSINE KYNASE THẾ HỆ 2 AFATINIB

Abstract

Ung thư phổi (UTP) là loại ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư thường gặp nhất trên thế giới trong nhiều thập kỷ qua. Theo GLOBOCAN 2018, năm 2018 có 2.093.876 người mắc mới (chiếm 11.6%) và 1.761.007 (chiếm 18.4%) người tử vong do ung thư phổi.1 Tỷ lệ mắc ung thư phổi rất khác biệt ở khu vực và các nước. Năm 2018, thống kê của GLOBOCAN 2018 Việt Nam xếp vị trí 99/185 quốc gia và vùng lãnh thổ với tỷ lệ mắc ung thư là 151,4/100.000 dân, xếp thứ 19 châu Á và thứ 5 tại khu vực Đông Nam Á. Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị nhưng tỷ lệ sống thêm 5 năm với bệnh nhân ung thư phổi chỉ chiếm 4 - 17% tùy theo giai đoạn và sự khác biệt khu vực.2 Tại Việt Nam, ghi nhận năm 2018 của GLOBOCAN tỷ lệ mắc UTP tính chung cho hai giới về tỷ lệ mắc mới và tử vong xếp thứ 2 sau ung thư gan với tỷ lệ tử vong cả 2 giới là 18% trong tổng số các ca tử vong vì ung thư.3 Theo phân loại tổ chức y tế thế giới WHO, UTP được chia thành hai nhóm chính dựa trên đặc điểm mô bệnh học là ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN) chiếm 85 - 90% và ung thư phổi tế bào nhỏ. Hai thể mô bệnh học này khác nhau cơ bản về phương pháp điều trị và tiên lượng bệnh.4 Trong luận văn này chúng tôi chỉ đề cập đến UTPKTBN. Khoảng 3/4 các bệnh nhân UTP không tế bào nhỏ đến viện trong giai đoạn muộn, điều trị chủ yếu là các phương pháp điều trị toàn thân, điều trị triệu chứng. Điều trị hóa chất đã khẳng định được vai trò trong giai đoạn này, tuy nhiên độc tính kèm theo là rất nặng nề và còn nhiều hạn chế như tỷ lệ đáp ứng không cao và thuốc qua hàng rào máu não với tỷ lệ thấp.5,6 Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của y học phân tử, rất nhiều các đột biến gen trong UTP được phát hiện mở ra các hướng điều trị mới hiệu quả và giảm được các tác dụng không mong muốn. Trong đó đột biến gen EGFR chiếm tỷ lệ cao trong nhóm UTPKTBN. Theo nghiên cứu Pioneer tỷ lệ đột biến gen EGFR ở Việt nam lên đến 64%.7 Trên thế giới các thuốc kháng EGFR như Erlotinib, Gefitinib, Afatinib hay Osimertinib đã chứng minh được hiệu quả điều trị cao hơn và ít tác dụng phụ hơn khi so sánh với hóa trị liệu thông qua nhiều nghiên cứu như OPTIMAL, IPASS, LUX LUNG 3, 6, FLAURA...8,9,10,11 Hiện nay có 3 thế hệ thuốc TKIs đã được cho phép và ứng dụng trên lâm sàng trong điều trị bước 1 UTPKTBN giai đoạn tiến xa tại nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Afatinib là một TKIs thế hệ 2, với cơ chế tác dụng là ức chế một lúc nhiều vị trí trong gia đình họ thụ thể ErBB, trong các thử nghiệm lâm sàng pha III đã chứng minh cho tỷ lệ đáp ứng vượt trội so với hóa trị liệu bộ đôi (Pemetrexed/Cisplatin và Gemcitabine/Cisplatin). Nghiên cứu LUXLUNG 3 và 6 khi so sánh đối đầu giữa Afatinib bước 1 với hóa trị bộ đôi (Pem/Cis và Gem/Cis) cho kết quả tỷ lệ đáp ứng lần lượt là 56% và 23%9 và 67% và 23%.10 Từ đầu năm 2019, thuốc ngày càng được chỉ định rộng rãi tại Việt Nam trong điều trị bước 1 bệnh nhân UTPKTBN có đột biến EGFR. Nhằm bước đầu đánh giá hiệu quả và độ an toàn của thuốc trong điều trị bước 1 đối với UTPKTBN giai đoạn tiến xa tại Việt Nam, chúng tôi tiến hành đề tài “Kết quả điều trị bước một ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến xa có đột biến EGFR bằng thuốc ức chế tyrosine kynase thế hệ 2 Afatinib” nhằm hai mục tiêu: 1. Đánh giá đáp ứng của Afatinib trong điều trị bước 1 ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến xa có đột biến EGFR tại bệnh viện K. 2. Đánh giá tác dụng không mong muốn của nhóm bệnh nhân nghiên cứu.